2023 Mali Yılında 35 milyar 860 milyon Türk Lirası olarak tahsis edilen ödeneklere, 4 milyar 450 milyon TL eklenecek. 2023 Mali Yılı Bütçesi toplamda 40 milyar 310 milyon TL olarak öngörülüyor.
21 milyar 470 milyon TL olan mahalli gelirin, 3 milyar 980 milyon TL artırılması, 2 milyar 350 milyon TL olan fiyat istikrar fonu gelirinin 470 milyon TL artırılarak 2023 Mali Yılı’nda 35 milyar 860 milyon Türk Lirası olarak öngörülen gelirlerin ilgili kalemlere 4 milyar 450 milyon TL eklenmesiyle toplam 40 milyar 310 milyon TL gelir öngörülüyor. Yasa resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girecek.
Uluçay
Oylamaya geçilmeden önce söz alan CTP Milletvekili Teberrüken Uluçay, “Yılın bitmesine 3 ay kaldı. 2024 bütçesinin de planlanması gerekiyor. KKTC olarak sahip olduğumuz gelir kanalları üzerinde hassasiyetle durmalıyız. Öngörüyle ilgili çalışma yapılmalı….” diye konuştu.
Barçın
CTP Milletvekili Devrim Barçın da konuşmasında, gelir-gider farkı ve borçlanma olmadan gelir-gider dengesinin ek bütçeyle karşılanacağının söylendiğini ancak bunun klasik bir bütçe oyunu olduğunu kaydetti.
Bütçenin sadece bir rakam olmadığını, halka hizmet noktasında her siyasal partinin ideolojik bir göstergesi olduğunu ifade eden Barçın, ek bütçe bir başarı gibi görünse de, halka hizmet noktasında bir başarı olmadığını savundu.
Merkez Bankası’nın kar payının 2023 bütçesinde olduğu gibi ek bütçede de sıfır göründüğüne işaret ederek, bunun nasıl olduğunu soran Barçın, vatandaşın doğrudan hizmet aldığı belediyelerin paralarından çalındığını ileri sürdü.
Kıb-tek’in zararına satış yaptığını ve Maliye’den bu parayı talep ettiğini kaydeden Barçın, buna ayrılan kaynağın ne kadar olduğunu ek bütçede görmek istediklerini kaydetti.
İç borç ve dış borç hususlarının bilinmesini istediklerini belirten Barçın, “Ödeneklerde kalem yok, nasılsa aktarılır” diye düşünmemek gerektiğini söyledi.
CTP milletvekili Devrim Barçın, kürsüye abaküs koyarak, “Toplama çıkarmayı artık bununla yapacağız…” diyerek hesaplamanın nasıl yapılacağını bu şekilde göstermek istediğini söyledi ancak Meclis Başkan Yardımcısı Fazilet Özdenefe, iç tüzük uyarınca abaküsü kürsüden kaldırması için Barçın’ı uyardı.
Devrim Barçın, hükümete ‘gelir gizleyerek maliye politikası yürütmekten vazgeçin” diyerek seslenerek, gelirleri gizleyecek hükümetin yılsonu ‘gelirleri artırdım, maliyeyi şöyle yönettim’ diyerek basın açıklaması yapacağını savundu.
Berova
Maliye Bakanı Özdemir Berova, CTP Genel Başkanı Tufan Erhürman’ın teknik açıdan sorduğu soruları yanıtladığı konuşmasında, bu tür bütçelerde sayılar ve teknik konuların komitelerde görüşüldüğünü ifade ederek, “Keşke bu sorular komitede sorulsaydı” dedi.
Berova, ek bütçede ifade edilen rakamın toplam gelirler olarak ifade edildiğini belirterek, konunun bütçe komitesinde detaylı şekilde irdelendiğini söyledi.
Özdemir Berova, ithalatla ilgili uygulamaların bugüne kadar dövizle yapıldığını ve ortaya çıkan farklı rakamların bundan kaynaklandığını kaydetti.
Maliye Bakanı Özdemir Berova, 2023 yılı ek bütçesinin oluşmasının ana nedeninin giderler açısından ödeneklerde yaşanan sıkıntı olduğunu söyledi.
Berova, “Bu ülkede ilaç yoksa ilaç ödeneği kaleminde kaynak kalmamışsa 41/2019 sayılı yasanın getirdiği ödeneklere yedek bütçeden yüzde 2.5 kaynak aktarma da mümkün değilse, ek bütçe yapma ihtiyacı ortaya çıkar” diye konuştu.
Berova, öngörülerin abaküsle hesaplanamayacağını Devrim Barçın’ın da bildiğini belirterek, öngörülerle ilgili bir sorun olmadığını, rakamsal tartışmaların komitelerde yapılması gerektiğini söyledi.
Özdemir Berova, ana muhalefetin ek bütçe konusundaki konuşmalarını “Baskın, saldırı” diye de niteledi.
Erhürman
Yeniden söz alan CTP Genel Başkanı Tufan Erhürman, “Yine Evlere şenlik bir durumla karşı karşıyayız” diyerek başladığı konuşmasında, “Gerekli çalışmalar, ek bütçe komiteye gitmeden Maliye Bakanlığında yapılmalıydı” dedi.
Erhürman, bütçenin 1. sayfasıyla 5. sayfasındaki rakamların birbiriyle çeliştiğini işaret ederek, rakamın revize bütçede doğru yansıtılamadığını savundu. Mahalli gelirlerin bile yanlış olduğunu kaydeden Erhürman, ek bütçenin “çöp” olduğunu iddia etti.
Berova’nın verdiği bilgilerin kimseyi tatmin etmediğine işaret eden Erhürman, “Toplardık, çıkardık ek bütçede 700 milyon açık var” dedi.
Bu rakamı önemsediklerini çünkü bu ülkenin başta eğitim ve okullar olmak üzerine birçok eksiği olduğunu ifade eden Erhürman, Maliyeden gelen rakamların birbirini tutmadığını belirtti.
“Bu ek bütçe değil, olmadı. Bunun ek bütçe üzerinden bu memlekette hiçbir şey olmaz” diyen Erhürman, Maliye Bakanlığının devre dışı olduğunu savundu.
Yeniden kürsüye çıkan CTP Genel Başkanı Tufan Erhürman, ek bütçeye yönelik eleştirilere, “geçen yıl da böyle yaptık, bu yıl da böyle yaptık” diye yanıt verildiğini savunarak bunu eleştirdi.
Erhürman, “Ortada bir rezillik var…Bütçede yazan rakam birinci sayfada doğru beşinci sayfada yanlış yazılıyor…2022 bütçesinde de hata vardı, 2023’de de hatalar var. Bu hataları yapan aynı partiye mensup maliye bakanları…. Rakamlar birbirini tutmaz ama biz bunu söyleyince suçlu mu oluyoruz?” diye konuştu.
Şahiner
CTP Milletvekili Salahi Şahiner de, 2023 bütçenin yeterli olmayacağını ve ek bütçe gerekeceğini senenin başında söylediklerini anımsattı.
Ek bütçenin de yetersiz olduğunu ve gerçekleri yansıtmadığını savunan Şahiner, bunun bedelini kurumlar ve halkın ödediğini vurguladı.
Ek bütçe kalemlerinden örnekler vererek, hatalı bulduğu unsurları tekrarlayan Şahiner, mahalli gelirlerde gerçekleşen rakamlara dikkat çekti. Şahiner, mahalli gelirlerle, gerçekleşecek rakamlar arasında çok ciddi farklar olduğunu ve bununla belediyelerin haklarının gasp edildiğini savundu.
İthalattan alınan KDV oranları konusunda da çelişkiler olduğunu, 100 milyonluk artışa karşılık, gerçekleşen rakamların 1 milyonun üzerinde olacağını ifade eden Şahiner, bunun da gerçekle hiç alakası olmadığını ve bu hataların bedelinin üreten kesimle halkın ödediğini söyledi.
Solyalı
CTP Milletvekili Ürün Solyalı da, ek bütçe konusunda eleştirilerde bulunarak, ek bütçedeki rakamların enflasyonist yapı ve hayat pahalılığıyla bağdaşmadığını, yatırım öngörmediğini ve özel sektörü yatırım açısından desteklemediğini söyledi.
Ek bütçenin sadece cari giderleri bir şekilde karşılayacağını ve gelecek vaadi taşımadığını kaydeden Solyalı, “Gayri adil istihdam neticesinde bu bütçe ne kadar yük alıyor bunu açıklamak zorundasınız” dedi.
Devletin hiçbir denetim yapmadığını, bu ülkeye gelenlerin ne yaptığını denetlemediğini, “öğrenci” adı altında üniversitelere gelenler için teminat almadığını söyleyen Solyalı, Merkezi Cezaevi için ek bütçe istenmesini eleştirdi.
Sınır dışı edilen suçluların uçak biletlerinin bizim cebimizden değil, onların cebinden karşılanması gerektiğini kaydeden Solyalı, ek bütçede yer alan diğer maddeler konusuna da eleştirilerde bulundu.
Şahali
CTP Milletvekili Erkut Şahali, Maliye Bakanının Meclis oturumunda olmamasını eleştirerek, “Biz bir irade bekliyoruz. Önümüze gelen bu hatalı ek bütçenin derhal geri çekilmesi gerek” dedi.
Bu bütçenin yanlış olduğunu söyleyen Şahali, “Bütçenin finansmanı konusunda başlangıç değer yanlışsa, geriye kalanı da yanlış olur” dedi.
Hükümetin ek bütçeyi komiteye değil, doğrudan meclisten çekmesi gerektiğini vurgulayan Şahali, tasarının ancak sahibi sayılan Maliye Bakanı veya asıl sahibi olan Başbakan tarafından geri çekilebileceğini söyledi.
Ek bütçe rakamlarının esas bütçe rakamları üzerinden hazırlandığını, esas bütçe rakamları yanlışsa ek bütçe rakamlarının da doğru olmayacağına işaret eden Şahali, yanlışın komitede değil, esas kaynağı olan Maliye Bakanlığında düzeltilmesi gerektiğini vurguladı.
Bu yasanın metin kısmında yazanlarla, rakam kısmında yazanların aynı olmadığını vurgulayan Şahali, “Metin olarak yazdığınız şeyin tabloda karşılığı yok” dedi. “Burası çadır devletiyse, bilelim ve ona göre muamele yapalım” diyen Şahali, gelir ve gider tablolarında yazan her bir kuruşunun hesabının verilmek zorunda olduğunu vurguladı.
“Bizim ret verdiğimiz ama sizin geçmesi için genel kurulda oy verdiğiniz bütçenin rakamları Maliye Bakanlığı tarafından yok sayılıyor” diyen Şahali, “Bundan sonra size umduğumuz gibi değil, tanıdığımız gibi davranacağız” dedi.
Kürşat
CTP Milletvekili Fide Kürşat da, ek bütçenin “ala guduru” hazırlanmış bir ek bütçe olduğunu savunarak, 2023 bütçesinin de benzer bir şekilde geçer geçmez dövizden dolayı anlamını kaybettiğini anımsattı.
Meclise getirilen ek bütçenin geri çekilmesi gerektiğini vurgulayan Kürşat, ek bütçedeki rakamların birbirini tutmadığını kaydetti.
Kürşat, bütçede olduğu gibi ek bütçede de tarıma ayrılan payın giderek azaldığını ifade ederek, ek bütçede Tarım Bakanlığının payına 100 milyon TL düştüğünü söyledi.
Tarımda yapısal değişimlerin yapılabilmesi ve doğrudan gelir desteklerini yapılabilmesi için tarıma ayrılan bütçenin artırılması gerektiğini belirten Kürşat, tarım alanında gerekli düzenlemelerin acilen yapılması gerektiğini kaydetti.
Destek ödemelerinin gününde yapılmasının önemine dikkat çeken Kürşat, geçen yıla ait kuraklık haritasının hala yapılmamasını eleştirdi.
Çiftçilerin yeni ekim dönemine girdiklerini ancak geçen dönemin haritasının hala ortada olmadığını belirten Kürşat, harnup fiyatlarının hala belirlenmemesini de eleştirdi.
Ülkede ekmeğini taştan çıkaran üretici insanların ülkeye dört elle sarılabilmesi için emeğinin karşılığını alması gerektiğini vurgulayan Kürşat, piyasanın ucuzlatılması ve alım gücünün arttırılması konusunda Tarım Bakanlığına çok görevler düştüğünü söyledi.
