ARTUN ÇAĞA
Ocak-Eylül 2023 döneminde takasa giden 1 milyon 021 bin adet çekin yaklaşık 36 bini ödenemedi.
1 MİLYON ÇEKİN 36 BİNİ KARŞILIKSIZ
KKTC Merkez Bankası verilerine göre, 2023’ün Ocak-Eylül döneminde takasa 1 milyon 021 bin 610 adet çek giderken, bu çeklerin üzerinde yazılı olan toplam tutar 48 milyar 454 milyon 802 bin TL olarak kayıtlara geçti. Veriler, bankaların oluşturduğu takas odasına giden çeklerin 35 bin 777 adedinin, “karşılıksız olduğu gerekçesiyle” geri döndüğünü gösteriyor. Geri dönüp sahibine iade edilen çeklerde yazılı toplam tutar ise 869 milyon TL düzeyinde. Yapılan hesaplamalara göre karşılıksız çek adedinin toplam çek adedine oranı %3.50, çeklerdeki toplam miktara oranı da %1.79 seviyesinde.
TÜZEL KİŞİLER DAHA ÇOK
Merkez Bankası’nın 3. Çeyrek raporundaki veriler, karşılıksız çeklerin %54.08’inin tüzel kişilere (şirket/kurum vs.), %45.92’sinin ise özel kişilere ait olduğunu gösteriyor. Tüzel kişilere ait 19 bin 349 adet, özel kişilere ait 16 bin 428 adet çek karşılıksız olduğu için kesen kişiye iade edildi. Para miktarı açısından bakıldığında karşılıksız çeklerde yazılı toplam para miktarının %57.67’sinin (501,1 milyon TL) tüzel kişilerin çeklerinde; %42.33’ünün ise (367,8 milyon TL) özel kişilerin çeklerinde yazılı olduğu dikkati çekiyor.
ÇEKLER TÜRK LİRASI
Türk Lirası cinsinden çek kullanımının %97.64’ü ağırlığa sahip olduğu hesaplandı. 9 aylık sürede kesilen çeklerin yaklaşık 946 bini TL cinsinden, yaklaşık 76 bini de dolar, Euro ve sterlin cinsinden oldu. 48,4 milyarlık toplam çek tutarının 47,3 milyarlık kısmını TL çekler, 1,1 milyarlık kısmını ise yabancı paralar oluşturdu. Karşılıksız çeklerde de TL cinsinden kesilen çekler %86’lık çok büyük bir paya sahip. Sterlin çeklerin payı %6.74; dolar çeklerin payı %4.10 ve Euro çeklerin payı da %3.13 düzeyinde. Karşılıksız döviz çeklerdeki artış olduğu da hesaplandı.
