Ülke ekonomisinde yaşanan sorunlar çek kullanımını da kötü yönde etkiliyor. KKTC Merkez Bankası verilerine göre Ocak-Eylül 2020 döneminde 1,216 kişi çek kullanmaktan men edildi. Yasaklıların 745’inin Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında kayıtlara geçmesi dikkat çekti.
KKTC ekonomisinde bir yandan yapısal sorunlar öte yandan koronavirüsten kaynaklanan etkiler çek yasaklı sayısının özellikle yılın üçüncü çeyreğinde iyice artmasına neden oldu.Koronavirüs salgını ve karantina önlemleri nedeniyle Mart-Temmuz ayları arasında minimuma inen çek kullanmaktan men edilenlerin sayısı Temmuz-Eylül döneminde %62.31 oranında arttı.
KKTC Merkez Bankası verilerine göre 2020’nin Ocak-Eylül döneminde, çek kullanmaktan men edilen kişilerin sayısı 2019’un aynı dönemine kıyasla %28.72 oranında gerilemesine rağmen, üçüncü çeyrekteki keskin artış endişe verici bulundu.
Veriler göre 2018’in üçüncü çeyreğinde 494, 2019’un üçüncü çeyreğinde 459 olan çek yasaklılarının 2020’nin üçüncü çeyreğinde 745’e çıktığını gösteriyor. Dokuz aylık verilere göre 2018’de 1,355 olan çek kullanmaktan men edilenlerin sayısı 2019’da 1,706 kişi, 2020’de ise 1,216 kişi düzeyinde gerçekleşti.
Ekonomideki bozulmayla birlikte Eylül 2018’den itibaren yükselme eğilimine giren çek yasaklı sayısı, 2019’da biraz hız keserken, bu gelişme 2020 yılına da taşınmıştı.
Ekonominin pandemiyle yeterince tanışmadığı Ocak, Şubat ve Mart aylarında sadece 373 kişiyle geçtiğimiz iki yıla kıyasla (2018: 442 kişi, 2019: 812 kişi) oldukça düşük seyreden yasaklı sayısı. Nisan ve Haziran dönemini kapsayan ikinci çeyrekte 98’e kadar geriledi.
KKTC Merkez Bankası’nın 2020’nin 1’inci, 2’inci ve 3’ncü çeyreğini kapsayan toplu raporuna göre, üçüncü çeyrekte çek kullanmaktan men edilen kişilerin sayısı ikinci çeyreğe kıyasla %660.2 oranında, birinci çeyreğe kıyasla ise %99.73 oranında arttı.
Haziran sonu itibarıyla sadece 471 kişi olan çek kullanmaktan men edilen kişi sayısına Temmuz’da 295 kişi, Ağustos’ta 271 kişi ve Eylül’de de 179 kişi eklendi. 2020 Ocak ayında 132 olan yasaklılar, Şubat’ta 158, Mart’ta 83, Nisan’da 12, Mayıs’ta 10 ve Haziran’da da 76 kişi olarak kayıtlara geçti.
Ekonomi çevreleri çek yasaklıları sayısının 2015, 2016 ve 2017’de kademeli olarak düştüğünü ancak, 2018’in son çeyreğinde döviz kriziyle birlikte yine ciddi bir sorun olarak geri döndüğünü hatırlatarak, 2019’da kısmen sağlanan iyileşmenin 2020’de hem pandemi hem de döviz kriziyle birlikte tekrar bozulmasından endişe ediyor.
