Sıklaşan elektrik kesintileri, günlük yaşamı olumsuz etkilemenin yanı sıra ciddi bir gıda güvenliği riski de yaratıyor. KTMMOB Gıda Mühendisleri Odası, yaptığı yazılı açıklamada, özellikle buzdolabı ve derin dondurucularda saklanan hayvansal ürünlerin, kesintilerle birlikte insan sağlığı için tehlikeli hale gelebileceğini vurguladı.
Gıda Mühendisleri Odası Başkanı Dr. Beste Öymen imzasıyla yayımlanan açıklamada, “Kesintiler nedeniyle soğuk zincirin bozulması, et, süt, tavuk, yumurta gibi hassas ürünlerde mikroorganizma oluşumunu hızlandırarak gıda zehirlenmelerine yol açabilir. Görünüm ve kokusu değişmese bile bu ürünler sağlığı tehdit eder” ifadelerine yer verildi.
Gıda Güvenliğini sağlamak için temel önlemlerin de belirtildiği,: “Elektrik Kesintileri Sürerken Buzdolabınız Sessiz Tehlikeli Saçıyor!” başlığıyla yayınlanan açıklama şöyle:
Artık neredeyse günlük hayatın olağan bir parçası hâline gelen elektrik kesintileri, görünmeyen ama ciddi bir tehlikeyi beraberinde getiriyor: Gıda güvenliği riski! Elektrik kesintileri başta et, süt, yumurta, tavuk gibi çabuk bozulabilen ürünler olmak üzere pek çok gıdanın uygun saklama alanında saklanabilir, bu da mikroorganizma üremesiyle ciddi gıda zehirlenmelerine yol açabilmektedir. Soğuk zincirin kırılması, dayanıklı fiziksel görünümünde bozulmaması bile sağlığa zararlı hale gelmesine neden olabilir. Bu nedenle, sadece üretim aşamasında değil, muameleye ulaşana kadar geçen tüm işlemlerde kesintilere karşı korunmak ve gıdaların ücretlendirmesinin zamanında alınması büyük önem taşır.
Elektrik Kesintilerinde Gıda Güvenliğini Sağlamak İçin Temel Önlemler:
- Buzdolabı ve dondurucu kapaklarını kapalı tutunuz.
Kesintiden itibaren buzdolabından ve derin dondurucuların kapaklarını açmaktan kaçının. Böylece içerideki soğuk hava uzun süre korunur. Bu giriş:
Kapağı kapalı kalma süresi boyunca sıcaklık yaklaşık 2–4 saat, derin dondurucudaki sıcaklık ise içi doluysa 48 saat, yarı doluysa 24 saat güvenli sıcaklıkta kalabilir.
- Soğuk zinciri korumak için buz aküsü veya dondurulmuş su şişeleri kullanılır.
Elektrik kesintisi yaşanabilir durumda, buzlukta su dolu şişeler dondurarak dolap içi sıcaklığın sabit kalmasını sağlar. - Buzdolabının iç sıvısını izlemek için termometre kullanın.
Gıdaların saklandığı sıcaklık aralıkları:
· Buzdolabı: +1 ile +4 °C arası
· Derin dondurucu: -18 °C ve altı
Kesinti sonrasında bu değerlerin üzerine çıkıldıysa, ürünlerin riskine girmiş olabilir.
Kesinti sonrasında bu değerlerin üzerine çıkıldıysa, ürünlerin riskine girmiş olabilir.
- 2 süreli uzun süreli kesintilerde bozulma riski artar.
Kesinti 2 saat geçmişse, özellikle hayvansal yiyecekler (et, tavuk, süt, yumurta, paketlenmiş yiyecekler) kontrol edilmelidir. Bu ürünler 2 saatten fazla +4 °C üzeri bir yerde kaldığıysa, “görünüşü, kokusu iyi olsa bile” kesinlikle tüketilmemelidir. +4 °C sıcaklıkta 2 sıcaklığa kadar az maruz kalanları pişirilirken merkez sıcaklığının en az 65 °C olmasına dikkat edilmelidir. - Dondurulmuş ürünler çözündüğünde tekrar dondurmayınız.
Bu ürünler pişirilerek hemen tüketilmeli. +4 °C sıcaklıkta 2 saatten fazla maruz kalan ürünler atılmalıdır. - Gıda güvenliğinde ticareti aldatıcı olabilir.
Bozulan gıdalar her zaman kötü kokmaz veya görünüm olarak farklılık göstermez. Özellikle hayvanlardaki gıdalarda gelişim, mikroorganizma belirgin bir bozulma olmadan da tehlike yaratabilir. Şüpheli ürünleri asla tüketmeyin. - İşletmeler bu tür koşullara karşı hazırlıklı olmalı, üretime geçilmeden önce mutlaka gıda ve ortam kontrolü yapılmalı.
Gıda üretimi, satış ve hizmet hizmeti sunan işletmeler; Elektrik kesintilerinin gıda güvenliği üzerindeki göz önünde bulundurularak jeneratör, sürekli güç kaynağı (UPS) gibi yedek enerji sistemlerini devreye almaları gerekir. Soğuk zincirin sürekliliğini sağlayan bu tür altyapı, sadece ürün farklılıkları değil, halkın korunması açısından da saklanabilir. Ayrıca kesinti sonrasında üretim ve durmadan önce sıcaklık kontrolleri yapılmalı, piyasaya sürülmelidir. Soğuk hava depolarını ve/veya buzdolabı sıcaklık kontrollerini Max/Min dereceyi hafızasında tutabilen parçalama sistemi ile kalibre edilmiş Termohigrometre/Termometre ile yapılabilir. - Hazır yemek ve açıkta satılan ürünler konusunda dikkatli olunuz.
Elektrik kesintisi sonucu oluşan birimlerden dışarıdan birleştirilmiş odalar, soğuk mezeler, tatlılar vb. ürünlerin riski yoktur. Güvenliğinden emin olmadığınızdan ürünleri tüketmeyiniz. - Kasaptan ve alırken dikkatli olunuz.
Elektrik kesintisi olan düzeneklerdeki kasaplardan et ürünü alınırken özellikle kıymanın hazırlanarak sunumuna dikkat ediniz. Planlı elektrik kesintisi olması durumunda kasapların önlemi olarak soğutma hava depolarında tutmaları, çalıştırmanın hazır olması için çalıştırma ve süpürmeleri gerekmektedir.
- Çocuklar, yaşlılar ve kronik hastalıklar olan bireyler için ekstra dikkat göstermeniz.
Gıda zehirlenmeleri bu gruplarda daha ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle şüpheli hiçbir ürün bu kişiye verilmemelidir. - Kesinti sonrasında alışveriş yaparken saklamayı sorgulayınız.
Kesintiden etkilenen birimlerdeki market ve gıda işletmelerinden alışveriş yaparken, özellikle kolay bozulabilen ürünlerde (et, süt, peynir, şarküteri, donmuş ürünler vb.) dikkatli olun. Paketli ürünlerde etiket halinde kontrol ediniz, şişme, sızıntı, renk değişimi, solma ve ambalaj deformasyonları gibi bozulma belirtileri varsa satın almayınız.
Gıdaların sağladığı katkılar sadece elde edilenler değil, tüketicilerin de sorumluluğundadır. Elektrik kesintileri geçici olabilir; Ancak bu süreçte alınmayan basit bakımlar, sağlığınızda kalıcı hasarlara yol açabilir. Bu nedenle, buzdolabınızda bekleyen bir gıdanın nelere yol açabileceğini asla hafife almayın.
Gıda Mühendisleri Odası olarak halkımızı evde davranmaya çağırıyor, güvenlik konusunda herkesin sorumluluğun üstlenmesinin gıda sağlanması bir kez daha vurgulanıyor.
KTMMOB Gıda Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu (a)
Dr. Beste Öymen
Başkan
