Karaciğer kanseri dünya genelinde artışta ancak uzmanlara göre bu durum engellenebilir.
Karaciğer kanseri üzerine çalışan uzmanlar tarafından yapılan yeni analiz, dünya çapındaki karaciğer kanseri vakalarının beşte üçünün önlenebilir risk faktörleriyle ilişkili olduğunu ortaya koydu.
Bu risk faktörleri arasında viral hepatit, alkol kullanımı ve giderek daha yaygın hâle gelen ancak genellikle göz ardı edilen bir tehdit olan obeziteye bağlı karaciğer hastalıkları yer alıyor.
Acil müdahale olmaması halinde, 2022 yılında 870 bin olan karaciğer kanseri vakalarının 2050’ye kadar neredeyse iki katına çıkarak 1,52 milyona ulaşması, yıllık ölüm sayısının ise 760 binden 1,37 milyona çıkması bekleniyor.
Ancak uzmanlara göre, hedefe yönelik önleme stratejileri ve politika reformlarıyla milyonlarca hayat kurtarılabilir.
Araştırmayı yapan The Lancet komisyonunun başkanı olan Çin Fudan Üniversitesi’nden Prof. Jian Zhou, “Karaciğer kanseri, tedavisi en zor kanserlerden biri. Beş yıllık sağkalım oranı yüzde 5 ile yüzde 30 arasında değişiyor,” diyor.
“Eğer acil önlem alınmazsa, önümüzdeki çeyrek yüzyılda vaka ve ölüm sayısında neredeyse iki kat artış görebiliriz.”
Risk haritası değişiyor
Geçmişte ağırlıklı olarak hepatit enfeksiyonları ve yoğun alkol kullanımıyla ilişkilendirilen karaciğer kanseri, artık giderek daha fazla Metabolik İşlev Bozukluğuna Bağlı Yağlı Karaciğer Hastalığı (MASLD) nedeniyle ortaya çıkıyor. Bu hastalık, daha önce ‘alkole bağlı olmayan yağlı karaciğer hastalığı’ olarak biliniyordu.
Avrupa Karaciğer Hastaları Derneği’nden (ELPA) Beatrice Credi’ye göre MASLD, Avrupa’da yetişkinlerin yüzde 25’ine kadarını etkileyen yaygın bir karaciğer rahatsızlığı.
Credi “Bu risk faktörleri yaygın olsa da uygun müdahalelerle çoğu önlenebilir ya da kontrol altına alınabilir. Eğitim ve kamu sağlığı kampanyaları burada kritik rol oynuyor,” diyor.
MASLD’nin daha şiddetli formu olan MASH (Metabolik işlev bozukluğuna bağlı steatohepatit), bugün karaciğer kanserinin en hızlı artan nedeni durumunda.
The Lancet komisyonu, MASH kaynaklı karaciğer kanserinin 2022’de yüzde 8 olan oranının 2050’ye kadar yüzde 11’e çıkarak yüzde 35 artacağını öngörüyor.
Alkolle ilişkili vakalarda da hafif bir artış bekleniyor. Öte yandan, hepatit B ve C kaynaklı kanser vakalarının aşı programları ve tedavi olanaklarındaki gelişmeler sayesinde hafif bir düşüş göstermesi bekleniyor.
Özellikle yüksek gelirli ülkelerde artan obezite oranları nedeniyle tablo daha da endişe verici hâle geliyor.
ABD’de 2040 yılına kadar MASLD’nin yetişkin nüfusun yarısından fazlasını etkileyebileceği öngörülüyor.
Baylor Tıp Fakültesi Dr. Hashem El-Serag “Eskiden karaciğer kanserinin sadece hepatit ya da alkolle ilişkili olduğu düşünülürdü. Ama artık obezite ve karaciğerde yağ birikimi giderek daha belirleyici risk faktörleri haline geliyor,” dedi.
