ÖZEL HABER
BİR YILDA 98,8 MİLYAR ARTTI… KKTC ekonomisinde kullanılabilecek toplam para miktarını gösteren ‘Para Arzı’ (M3), Temmuz 2025 sonunda 333 milyar 304 milyon TL düzeyinde saptandı. KKTC Merkez Bankası verilerine göre Nisan 2025 sonunda ilk kez 300 milyar TL’yi aşan M3, üç ayda 27,9 milyar lira (%9.2) artış yaşadı. Para arzındaki yıllık artış ise 98 milyar 750 milyar TL (%42.1) civarında gerçekleşti. M3 Temmuz 2024’te 234 milyar 554 milyon TL olarak hesaplanmıştı. Geçtiğimiz Haziran ayı sonunda 328,4 milyar TL olan para arzının bir ayda 4,9 milyar TL (%1.49) arttığı da kayıtlara geçti.
ENFLASYON VE DEĞERSİZ TL… Ekonomi çevrelerine göre; “Bir ekonomide para arzının çok yükselmesi, enflasyonun yükseldiğine, paranın alım gücünün eridiğine işaret ediyor.” Ekonomistler, “Verilerin, enflasyonun açıklanandan daha yüksek olduğunu gösterdiğini” de iddia ediyor. TC Merkez Bankası ise enflasyon-para arzı ilişkisini şöyle açıklıyor: “Para arzının artması, enflasyonun oluşmasındaki bir başka unsurdur. Bu durumda, yatırım ve tüketim harcamaları artarak fiyatlar üzerinde yukarı yönlü bir baskı oluşur.”
29 AYDIR ARTIYOR… Geçtiğimiz Temmuz ayında tüm zamanların en yüksek noktası rekorunu yenileyen para arzı, aralıksız artış serisini 29’uncu aya taşıdı. M3’teki son düşüş Şubat 2023’te saptanmıştı. Para arzı Ekim 2022’de 100 milyarı, Aralık 2023’te 200 milyarı, Aralık 2024’te 250 milyarı; Nisan 2025’te ise 300 milyarı geçti. Para arzındaki, bu artışların enflasyondaki yükseliş ile Türk Lirası’nın değer kayıplarıyla aynı paralelde hareket ettiği görülüyor.
VADELİLER %51 DÜZEYİNDE… Verilere göre “Vadeli tasarruf mevduatı” 169,7 milyar liralık miktarla, toplam para arzının %50.93’ünü oluşturuyor. M3’te en yüksek ikinci paya ise %15.37 ile “Vadesiz tasarruf mevduatı” sahip. Finans sisteminde; en dar anlamdaki para arzı olan M0, dolaşımdaki parayı gösteriyor. M0 ve bankalarda bulunan vadesiz mevduat M1’i; bunlara vadeli mevduatların eklenmesi sonrasında M2 oluşuyor. En geniş anlamdaki para arzı M3 ise vadeli-vadesiz resmi mevduatlar ile Merkez Bankası’ndaki mevduatlara M2’nin eklenmesiyle hesaplanıyor.
