Polonya’nın 23 oteli bulunan en büyük özel otel grubu Arche, ülkedeki düşük doğum oranlarına dikkat çekmek için sıra dışı bir teşvik başlattı. Şirket, otelde kalış tarihinden yaklaşık dokuz ay sonra çocuk sahibi olan çiftlere 10 kişilik ücretsiz vaftiz veya seküler kutlama düzenleme sözü verdi.
Bununla birlikte, grubun 2.000 çalışanı için de 10.000 zloty (yaklaşık 2.170 euro) bebek teşviki ödemesi yapılacak.
“EĞLENCELİ AMA CİDDİ BİR MESAJ”
Arche’nin 73 yaşındaki sahibi Władysław Grochowski, kampanyanın hem “mizahi” bir pazarlama hamlesi olduğunu hem de Polonya’nın kötüleşen demografik eğilimlerine dikkat çekmeyi amaçladığını söyledi.
Financial Times’ın haberi ve Eurostat verilerine göre 2023’te Polonya’nın doğurganlık oranı kadın başına 1,2 çocukla AB’nin en düşük seviyelerinden biri. Malta, İspanya ve Litvanya dışında hiçbir ülke Polonya’dan daha düşük bir doğum oranına sahip değil.
Devlet destekleri yetmiyor
Başbakan Donald Tusk hükümeti, önceki iktidar döneminde başlatılan çocuk yardımı programını genişletti. Aylık çocuk başına verilen destek 500 zlotyden 800 zlotye yükseltildi. Ancak uzmanlara göre bu tür teşvikler, doğum oranını nüfusun kendini yenileme seviyesine çıkarma konusunda yetersiz kalıyor.
Lodz Üniversitesi’nden demografi profesörü Piotr Szukalski, en büyük engelin konut fiyatları olduğunu belirtti ve şöyle dedi:
“Katolik aile değerlerinin zayıflaması gibi birçok neden var ama şu anda en önemlisi konuta erişim sorunu. Konut fiyatlarının yüksekliği, ikinci veya üçüncü çocuk sahibi olmayı düşünen çiftleri de caydırıyor.”
KIRSAL KESİM BOŞALIYOR, ŞEHİRLER BÜYÜYOR
Polonya nüfusu 2024’te 123.000’den fazla azaldı. Bu, ülkenin AB’de arka arkaya ikinci kez en büyük nüfus kaybını yaşaması anlamına geliyor. Buna karşın başkent Varşova’nın nüfusu artıyor ve şehir, 2014-2024 arasında yüzde 83 artışla Avrupa’da milyoner sayısının en hızlı arttığı başkent oldu.
Grochowski ise başkent elitlerinin dışında kalan kırsal Polonya’yı temsil ettiğini söylüyor. 120 kilometre dışarıda, bir çiftlikte yaşıyor. Ona göre Polonya’nın sadece daha fazla bebeğe değil, aynı zamanda daha fazla göçmene de ihtiyacı var:
“Politikacıların anti-göçmen söylemleri bana mantıksız geliyor. Çünkü özellikle kırsalda şirketler işçi bulamıyor.”
DOĞUM ORANI DÜŞÜYOR, DOĞUMHANELER KAPANIYOR
Polonya’daki düşük doğum oranı bazı doğumhanelerin kapanmasına neden oldu. Örneğin 62.000 nüfuslu Żory kentinde, doğum sayısı 2022’de 875 iken 2023’te 445’e, geçen yıl ise 352’ye düştü. Bu nedenle şehir hastanesinin doğum servisi Temmuz’da kapatıldı.
Demografi uzmanı Mateusz Lakomy, doğumların azalmasının doktorlar için de tehlike oluşturduğunu söyledi:
“Doğum sayısı düştükçe doktorlar ve ebeler deneyim kaybediyor. Özellikle zor doğumlarda bu ciddi bir risk.”
Katı yasalar, sınırlı imkanlar
Polonya, AB’nin en katı üreme yasalarına sahip ülkelerinden biri. 2021’de getirilen kürtaj yasağı hâlâ yürürlükte. Tıbbi zorunluluk dışında yumurta dondurma yasak, tüp bebek uygulamaları da sınırlı.
‘Pozitif enerji yaratıyoruz’
Arche’nin başlattığı “bebek bonusu” uygulaması, daha ilk ayında rezervasyonlarda artış getirdi. Grochowski, müşterilerin profili değişirse otellerin havasının da değişip değişmeyeceği sorulduğunda, şu yanıtı verdi:
“Önemli olan otellerimizde pozitif enerji yaratmamız. Zaten odalarımızın ses yalıtımı da oldukça iyi.”
