Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ve Avrupalı liderler, savaşı sonucu ortaya çıkan yüz milyarlarca dolarlık zararın tazmin edilmesi amacıyla Uluslararası Tazminat Komisyonu’nu kurmak üzere Hollanda’nın Lahey kentinde bir araya geliyor.
Hollanda ve 46 üyeli Avrupa Konseyi’nin ev sahipliğindeki toplantıya, Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas dahil olmak üzere çok sayıda üst düzey yetkili katılıyor.
Son günlerde Şubat 2022’de başlayan savaşı durdurmayı amaçlayan ve ABD destekli diplomasi trafiği de devam ediyor.
Toplantıda 35 ülkenin komisyonun kuruluş sözleşmesini imzalaması beklenirken, mekanizmanın işlerlik kazanması için sözleşmenin 25 imzacı ülke tarafından onaylanması ve finansman sağlanması gerekiyor.
HASAR TESPİTİNDEN ÖDEMEYE GEÇİLİYOR
Komisyon, Avrupa Konseyi tarafından 2023 yılında oluşturulan ve bugüne kadar 80 binden fazla başvurunun yapıldığı “Zarar Kayıt Sistemi”nin devamı niteliğini taşıyor.
Yeni yapı, bireyler, şirketler ve Ukrayna devleti tarafından iletilen talepleri inceleyerek her vaka için tazminat miktarını belirleyecek.
Reuters ajansının ulaştığı taslağa göre, savaşta meydana gelen tüm hasarlar kapsam dahilinde tutuluyor.
Dünya Bankası verileri, Ukrayna’nın yeniden inşası için önümüzdeki on yılda 524 milyar dolarlık bir kaynağa ihtiyaç duyulduğunu gösteriyor.
Bu rakam, Ukrayna’nın 2024 yılı ekonomik çıktısının neredeyse üç katına denk geliyor.
Fakat bu tahmin, Rusya’nın enerji ve sivil altyapıya yönelik son dönemde yoğunlaşan saldırılarının maliyetini kapsamıyor.
RUSYA’NIN DONDURULAN VARLIKLARI KREDİ TEMİNATI OLACAK
Tazminatların nasıl finanse edileceği sorusu ise Brüksel’deki gündemi belirliyor. AB liderleri, 18 Aralık’ta finansman seçeneklerini görüşmek üzere toplanacak.
Masadaki en güçlü seçenek, Avrupa’da tutulan 200 milyar doları aşkın dondurulmuş Rusya Merkez Bankası varlıklarının teminat olarak kullanıldığı bir kredi modeli.
Bu plan, Ukrayna’nın önümüzdeki iki yıl boyunca savunmasını finanse etmeyi ve Rusya’nın tazminat ödemeleriyle kredinin geri ödenmesini öngörüyor.
Belçika hükümetinin dondurulmuş varlıklara el konulmasının yasal ve mali riskleri konusunda çekinceleri olduğu biliniyor.
Belçika Başbakanı Bart de Wever, Moskova’nın olası tepkisine dair endişelerini dile getirerek, “Moskova’nın varlıklara el konulması halinde Belçika’nın ve şahsen benim bunun etkilerini sonsuza dek hissedeceğimi bize bildirdiğini” söyledi.
Fakat ABD’nin önde gelen düşünce kuruluşlarından Atlantic Council uzmanları Elena Davlikanova ve Lesia Orobets, AB bütçesi garantili ortak borçlanma alternatifinin de değerlendirildiğini ancak bunun üye ülkelere ek yük getireceğini belirtiyor.
Donald Trump yönetiminin ise dondurulmuş varlıkların barış müzakerelerinde koz olarak kullanılması gerektiğini savunduğu ve tazminat kredisini engellemek için girişimlerde bulunduğu ifade ediliyor.
AVRUPALI SAVUNMA DEVLERİNİN HİSSELERİ DÜŞÜŞTE
Diplomatik ve mali süreçler işlerken, Ukrayna’nın güvenlik stratejisindeki değişiklik piyasalara yansıdı.
CNBC’nin aktardığına göre, Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy’nin Rusya’dan korunmak için alternatif güvenlik garantileri karşılığında NATO üyeliği hedefinden vazgeçebileceği sinyalini vermesi, Avrupa savunma sanayisi hisselerinde düşüşe neden oldu.
Zelenskiy, dün basın mensuplarına yaptığı açıklamada talep edilen güvenlik garantilerinin önemine değinerek, bu tür garantilerin “Rusya’nın bir başka saldırganlık girişimini önleme fırsatı sağlayacağını” belirtti.
Bu açıklamanın ardından Almanya’nın en büyük silah üreticisi Rheinmetall’in hisseleri yüzde 2,6 değer kaybederken, Hensoldt ve tank üreticisi Renk de düşüş kaydetti.
