RUDEX Danışmanlık tarafından yapılan bir araştırmaya göre, halkın 2022 yılı için KKTC’nin ekonomik koşulları hakkındaki düşünceleri olumsuz…
Pandemi koşullarında ağırlaşan hayat şartları Kıbrıs Türk halkını umutsuzluğa düşürürken her 10 kişiden 8’i genel ekonomik koşulların 2022’de daha kötü olacağını düşünüyor…
Araştırmaya Lefkoşa’dan 362, Gazimağusa’dan 288, Girne’den 266, İskele’den 121, Güzelyurt’tan 117 ve Lefke’den 77 toplamda bin 231 kişi katıldı.
PANDEMİ PSİKOLOJİSİ: Tedbirler yetersiz, halk savunmasız!
KKTC’DE HER 3 KİŞİDEN 2’Sİ KORONAVİRÜS TEDBİRLERİNİ ‘YETERSİZ’ BULUYOR
KKTC’de uygulanan Koronavirüs tedbirlerinin yeterli olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 25’in altında. Bunun aksine, her 3 kişiden 2’si ülkede uygulanan Koronavirüs tedbirlerini yetersiz bulduğunu ifade etmekte.
AŞI OLUYORLAR ANCAK İNANMIYORLAR
Kıbrıslı Türklerin yaklaşık %20’si Covid-19’u tehlikeli ve ölümcül bir hastalık olduğuna inanmıyor. Görüşmecilerin yüzde 92’si KKTC’de, Türkiye’de ya da bir başka ülkede en az 1 doz Koronavirüs aşısı olduğunu belirtti. Ancak, Koronavirüs aşılarının koruyuculuğuna inanmayanlar arasında aşı olanların oranı belirgin bir biçimde daha düşük.
UYGULANAN KORONAVİRÜS AŞILARI VE DOZLAR
Aşı olanlar arasında, her 3 kişiden 1’inin iki doz Sinovac, tek doz Biontech aşısı olduğu görülmekte. Bunu yüzde 22 ile iki doz Sinovac aşısı olanlar, yüzde 9 ile de iki doz Sinovac, iki doz Biontech aşısı olanlar izlemekte.
Aşı olan kitlenin yüzde 60’tan fazlasını bu üç aşı kombinasyonu oluşturmakta.
POZİTİF TANISI ALANLARIN ORANI VE HASTALIĞI GEÇİRME BİÇİMİ
Görüşmecilerin yüzde 90’a yakını geçtiğimiz 2 yıllık süre içerisinde Koronavirüse yakalanmadı. Koronavirüs tanısı alanların oranı cinsiyete, yaş gruplarına ve eğitim düzeyine göre farklılık göstermemekte. Ancak, Koronavirüs tanısı almış olanlar arasında aşı olanların oranı almamışlara göre daha düşük tespit edildi.Ancak bu bulgu, Koronavirüs tanısı almış olanların bu tanıyı aşı öncesi ya da sonrası aldığına işaret etmemekte. Koronavirüs tanısı alan her 4 kişiden 1’i hastalığı ağır geçirdiğini ifade etti.
PCR VE ANTİJEN TESTİ YAPTIRANLARIN ORANI İLE YAPTIRILAN TEST SAYISI
KKTC’de pandemi boyunca hem PCR, hem de antijen testi yaptıranların oranı hayli yüksek Kişi başına ortalama 18,3 adet Antijen testi yapıldı.
Antijen testi yaptıranlar arasında her 10 kişiden yaklaşık 4’ü en son yaptırdığı antijen testini çalıştığı kurumun talebi üzerine yaptırdığı tespit edilirken, her 10 kişiden 3’ünün belirttiği neden ise merak/şüphe oldu. Büyük çoğunluğunu üniversite öğrencilerinin oluşturduğu yüzde 10’luk kısım ise son yaptırdığı antijen testini okul için yaptırdığı tespit edildi.
2021 YILI HANEHALKI SAĞLIK HARCAMASI TUTARI
KKTC’de hanehalklarının 2021 yılı sağlık harcamaları ortalama tutarı 7 bin 103 TL olarak, hanehalkı büyüklüğü ise 3,9 olarak hesaplandı. Bu durumda 2021 yılında kişi başına yıllık ortalama bin 820 TL sağlık harcaması gerçekleştirildiği görülmekte. Hanelerin yüzde 60’a yakınının 2021 yılı sağlık harcaması 5 bin TL’den daha azdır.
2021 YILI HANEHALKI SAĞLIK HARCAMALARININ DAĞILIMI
Deneklerden 2021 yılı için hanelerinin tüm sağlık harcamalarını (özel sağlık sigortaları için ödenen prim bedelleri hariç) ana kalemlere göre dağıtmaları istendi. Buna göre, hanelerin sağlık harcamalarının yüzde 30’luk kısmını ilaçlar için yapılan ödemeler, yüzde 22’lik kısmını tahlil/tetkik/görüntüleme ücretleri ve yüzde 21’lik bölümünü de doktor muayene ücretleri oluşturmakta.
SAĞLIKTA DEVLETE GÜVENİLMİYOR
Kıbrıslı Türklerin devletin sağlık hizmetlerine ilişkin görüşleri olumsuz araştırmaya katılanların % 60’tan fazlası devlet hastanelerinde verilen sağlık hizmetlerini kötü veya çok kötü olarak nitelendirirken özle hastanelerdeki sağlı hizmetlerini kötü olduğunu düşünenlerin oranı sadece %13’te kalıyor. Buna karşılık her 100 kişiden 60’ı özle hastanelerdeki sağlık hizmetlerinin iyi ya da çok iyi olduğunu düşünüyor.
SAĞLIKTA İŞ CİDDİYE BİNİNCE…
Kıbrıslı Türkler her ne kadar özel hastanelere güven belirtiyorlarsa da ciddi bir ameliyat geçirmeleri gerektiğinde devlet ya da üniversite hastanelerini tercih edeceklerini belirtiyorlar.
EKONOMİK KARAMSARLIK BÜYÜYOR
Araştırmaya göre, her 100 kişiden yaklaşık 40’ı aylık hane gelirini düşük ya da çok düşük olarak nitelerken %55’i hanehalkı gelirini orta düzey olarak niteliyor. Hanehalkı gelirini yüksek ya da çok yüksek olarak nitelendirenlerin oranı ise sadece %7.
2022 İÇİN EKONOMİK DURUMA İLİŞKİN ÖNGÖRÜLER
KKTC vatandaşlarının 2022 yılı için KKTC’nin ekonomik koşulları hakkındaki düşünceleri ne yazık ki olumlu değil. Her 10 kişiden 8’i genel ekonomik koşulların 2022’de daha kötü olacağını düşünüyor. Katılımcıların sadece yüzde 5’lik bölümü 2022’de ekonomik koşulların daha iyi olacağı yönünde pozitif bir bakış açısına sahip. Bu oran 60 yaş üzeri vatandaşlar arasında yüzde 10’a yükselmekte.
KKTC vatandaşlarının 2022 yılı için KKTC’nin ekonomik koşulları hakkındaki düşüncelerini yaş grupları ve ayrıca hane gelirlerine ilişkin değerlendirmeleri ışığında incelediğimizde, örneğin 60 yaş üzeri vatandaşlar arasında ülkedeki ekonomik durumun 2022’de daha iyi olacağını düşünenlerin oranının genele göre iki kat daha yüksek olduğu görülmekte.
Öte yandan, hane gelirlerinin düzeyini çok düşük ya da düşük olarak niteleyenlerle hane gelirini yüksek ya da çok yüksek olarak niteleyenlerin ekonomik gidişata ilişkin beklentileri arasında istatistiksel anlamlılık içeren farklılaşmalar olmadığı da gözlemlenmekte.
AYLIK HANE GELİRİNİN TEMEL KAYNAKLARI
Deneklerden hane gelirlerini ana gelir kalemlerine göre oransal olarak dağıtmaları istendi. Grafik, KKTC’de farklı kalemlerin hanehalkı gelirleri içindeki (gelir miktarından bağımsız) ağırlığını göstermekte. Doğal olarak hane gelirlilerinin önemli bir kısmını çalışma karşılığı maaş ya da emekli maaşı oluşturmakta. Ticaretle geçinen aileler için temel gelir kaynağı ticari kazanç iken, ülke genelinde bakıldığında, ticari kazancın gelir sepeti içindeki payının hayli düşük olduğu görülmekte. Özellikle ülke dışından gelen öğrenciler sayesinde kira gelirleri hanelerin gelir sepeti içinde maaşlardan sonraki en önemli kalem haline geldi.
TASARRUF MU O DA NE?
Araştırmaya katılan her 4 aileden 3’ü mevcut gelir şartlarında tasarruf yapamadığını belirtiyor. Tasarruf yapamayan ailelerin önemli bir bölümü Güzelyurt ve İskele bölgesinde yoğunlaşıyor.
YAŞANILAN KONUTUN SAHİPLİK DURUMU
KKTC’de yaşanılan konutun sahiplik oranı ise yüzde 72 olarak tespit edilirken, kira ödenmeden oturulan aileye veya yakına ait konutlar da dahil edilirse oran yüzde 76’ya ulaştığı aktarıldı. Yaklaşık her 4 KKTC vatandaşından 1’inin yaşadığı konutun kendine ait olmadı ve kira ödediği saptandı.
HER 10 KKTC VATANDAŞINDAN 9’U EN AZ BİR BANKA İLE AKTİF ÇALIŞIYOR
Görüşlerine başvurulan her 10 KKTC vatandaşından yaklaşık 9’unun en az bir banka ile aktif olarak çalıştığı tespit edildi. Bankalar ile görece daha az çalışanların 18-30 yaş grubu ile 60 yaş üzeri vatandaşlar olduğu belirlendi. Lefke’de herhangi bir banka ile çalışmayanların oranı ise yüzde 20’ye yakın.
EURO CAZİP GELİYOR
Halkın %38’i Euro geçişten yana eğilim belirtirken TL kullanımına devam yönünde görüş bildirenlerin oranı ise %36’da kalıyor. Güney Kıbrıs’ta Euro kullanılır olmasının bu görüşün şekillenmesinde etkisi olduğu anlaşılıyor.
