Aldıkları kamu hizmetleri sorulan vatandaşların ortalama %10’u rüşvet verdiğini, %56’sı da torpil kullandığını söylüyor
Kuzey Kıbrıs Yolsuzluk Barometresi’ne göre hastanelerden hizmet alan vatandaşların %68’i torpil kullanıyor
YOLSUZLUK BAROMETRESİ TORPİLİ DE ÖLÇTÜ
‘Kuzey Kıbrıs Yolsuzluk Barometresi’ne göre “devlet hastaneleri, devlet okulları, resmi belge temini, sosyal güvenlik ve polis işlemleri” gibi kamu hizmetleri alan vatandaşların %10’u rüşvet verdiğini, %56’sı da torpil (kişisel bağlantılarını) kullandığını” söylüyor. Akademisyenler Sertaç Sonan ve Ömer Gökçekuş’un çalışması ve İngiliz Yüksek Komiserliği’nin desteğiyle ortaya çıkan raporda sadece yolsuzluk ve kara para aklama değil, rüşvet ve torpil de araştırıldı. Rapor bu iki konuda Kuzey Kıbrıs’ın kötü bir görünüme sahip olduğuna işaret ediyor. Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün (Transparency International) Küresel Yolsuzluk Barometresi yöntemi takip edilerek yapılan çalışma Kasım ve Aralık 2021’de Metron Araştırma tarafından 1.000 kişi ile yapılan bir ankete dayanıyor.
KİŞİSEL BAĞLANTILAR KULLANILIYOR
Araştırmada kamu hizmetleri konusunda “rüşvetin” ve “torpilin” (kişisel bağlantıların kullanılması) kullanılma boyutu sarsıcı ve düşündürücü sonuçlar içeriyor. Katılımcılardan geçtiğimiz 12 ay içerisinde belirlenen kamu hizmetlerinden hangilerini kullandıklarını belirtmeleri istenirken; ilgili hizmeti alırken rüşvet verip-vermedikleri ve ilgili hizmeti almak için “torpil” kullanıp kullanmadıkları soruldu. Ele alınan kamu hizmetlerinden polis, devlet hastaneleri, devlet okulları, resmi belgelerin temini ve sosyal güvenlik işlemlerinde rüşvet verdiklerini belirtenlerin ortalama oranı %10, torpil kullandıklarını söyleyenlerin oranı ise %56 oldu.
HASTANELER TORPİLLE DÖNÜYOR
Araştırmada “Devlet hastanesi ya da devlete ait sağlık kurumunda, faydalandığınız kamusal hizmetleri alabilmek için kişisel bağlantılarınızı kullanmanız gerekti mi?” sorusu sorulan katılımcıların çok büyük bir çoğunluğu “torpil” kullandığını belirtti. Katılımcıların sadece %26.30’u “hiçbir zaman” cevabı verirken, %33’ü bir-iki kere, %14’ü 1-2’den fazla, %21.11’i sıklıkla (toplamda %68.13) cevabını verdi. Ancak, aynı soru rüşvet konusunda sorulunca, “rüşvet verdim” diyenler sadece %11.13 oranında kaldı. Ancak, sağlık hizmeti için rüşvet verdiğini söyleyenlerin oranı, diğer kamu hizmetlerini alırken rüşveti itiraf eden katılımcılardan yüksek çıktı.
KAMU HİZMETLERİNDE “RÜŞVET” VERME ORANI
Devlet okulları: %10
Devlet hastaneleri: %11
Resmi evrak temini: %9
Sosyal güvenlik hiz.: %10
Polis: %10
KAMU HİZMETLERİNDE “TORPİL” KULLANMA ORANI
Devlet okulları: %49
Devlet hastaneleri: %68
Resmi evrak temini: %54
Sosyal güvenlik hız.: %39
Polis: %55
