Bizim nesil, bizlere uygulanan Genel/Akademik Zekâ Testleri (IQ Test) sayesinde biraz zeki, biraz ileri zekâlı, biraz da gerizekâlı bi’modda gezindik durduk. Dönemin eğitim yöneticileri her yıl bu testi bizlere uygular ve sonuçları da okulumuzun kiremit renkli tuğlaları üzerinden deşifre edilirdi. E hâl böyle olunca da zorla gerizekâlılaştırılan veya o sıfatta yaşamaya zorlanan bir neslin çocuklarıyız biz.
Hâlbuki kimisi müthiş performans sporcuydu, kimisi şair, kimisi müzisyen, kimisi ressam, kimisi ise çok yetenekli bir roman yazarıydı ama havuz problemi çözen arkadaşları hep bir adım öne çıkardılar. E işin içerisinde farklı zekâ grubu olunca kimse kimseye “Ben senden daha akıllıyım” diyemez çünkü sekiz farklı zekâ grubu var. Bunlar; Mantıksal/Matematiksel Zekâ, Görsel Zekâ, Sözel Zekâ, Müziksel Zekâ, Varoluşsal Zekâ, Sporsal Zekâ, İçsel Zekâ, Doğasal Zekâ ve Sosyal Zekâ şeklinde ayrılır. Bu süreçte de Duygusal Zekâ (EQ) kavramı spor içerisinde yer alır.
EQ özetle; “Bir insanın kendisine veya başkalarına ait duyguları anlama, sezinleme, yönetme ve yönlendirme yetisi, kapasitesi ve becerisinin ölçümü” olarak tanımlamaktadır. Yeni nesil sosyal kuramcılar EQ’nun başarıdaki etkin rolü üzerine ha’bire araştırmalar yapıyorlar.
Akademik Zekâ (IQ) bir takımın veya sporcunun fiziksel kapasitesini ve teknik kondisyonel özelliklerini kapsar. Duygusal Zekâ (EQ) ise sporcu veya takımın dış etkilere ve zor koşullara rağmen istenilen sonuçları üretebilmek için zihinsel ve duygusal yönden savaşçı olmalarını ve bunu her durumda başarabilmelerini sağlar.
Bir defa duygular mantığın temelidir. Bunun yanında duygular insan biyolojisi ile de ilgilidir. Mantık da o duyguların doğru yönlendirme sürecidir. Geçen pazar sabahı birlikte koştuğumuz değerli hocamız NLP Uzmanı Turgay Biçer (Prof. Dr.) koşu esnasında EQ’dan bir hayli dem/gem vurdu. İlgili sohbetin detaylarını da Kazanmak Beyinde Başlar adlı kitabında inceledi. Şöyle ki EQ: İnsanın kendi psikolojik yönlerinin farkında olması EQ’nun temelidir… Güçlü EQ sayesinde insan tüm duygularını kontrol altına alabilir… Birey kendi kendini bu sayede motive edebilir. Başarma enerjsi ve güdüsü bur’da yer alır… Empati yani karşımızdaki gibi hissetme konusu bu süreçte daha da aktiftir… Başkalarının duygularını düzenleme ve yönetme yeteneği bur’da yer alır. EQ sayesinde liderlik yetenekleri artarak devam eder. İşte yukarıdaki tüm konular EQ’ya ilişkin sportif kriterler arasında yer alır. Takım olmak mı? Paylaşmak, dayanışmak ve yardımlaşmaktan geçer. E bu durumları da bilge bir lider organize eder. Bilgeli tamam ama başka neler gerekir? Tabii ki de adalet ve sevgi mekanizması devreye gider. Sosyal yaşamda kimse kimseyi sevmek zorunda değildir ama saygı tabii ki şart. Sporda ise birbirlerini seven takım yaratma ortamı son derece önemlidir zira hepimiz birimiz, birimiz hepimiz için yoksa o takımdan şampiyon olmasını beklememiz mümkün değil.
Basketbol efsanesi Jordan; “Yıldızlarla maç kazanabilirsiniz ama takımla şampiyon olursunuz” demişti bi’röportajda. Jordan gibi bi’yıldız bunu derse ona herkes katılmak zorundadır zira basketbol tarihinin tek yıldızıdır kanımca. Yazımızı Turgay Hoca’nın NLP’ye ilişkin özlü sözleriyle bitirelim; Şöyle ki; “Herkesin hedefine ulaşmak için yeterli nedenleri ve kaynakları vardır. Onları nasıl kullanacağınsa senin işindir… Birisi için mümkün olan, herkes için mümkündür… Daha önce yapılmamışsa da yine mümkündür… Kalbin nerdeyse, aklın or’dadır… Bi’şeyi yapmanın sonsuz yolu vardır. Keşfetmekse sana aittir… Ne olduğundan çok, ne yaptığın daha önemlidir… Sürekli kaybetmek bir seçimdir, kader değil… İnsanın kaderini belirleyen seçimleridir. Sen neyi seçiyorsun?… Ustalık öğrenilir, kalıtımla geçmez… Başarısızlık yoktur. Sadece dersler vardır… Unutma, her zaman yaptığını yaparsan, her zaman aynı sonucu elde edersin… Sen kendini değiştirmeden, başkalarını değiştiremezsin… Ustalığın kestirme yolu yoktur… Yüreğin ile aklın birleşirse mucize olur… Sen en iyiyi aradığında, en iyi de seni arar ve başarı bir yolculuktur”.
