ARTUN ÇAĞA
Günlerce “Meclis Başkanı kim olacak?” krizi yaşanırken, ülke ekonomisindeki çöküş derinleşti
Kendi ekonomik dertleriyle uğraşamayan KKTC, Türk Lirası ile Türkiye’deki ekonomik sıkıntıları da ithal ediyor
GERÇEK SORUNLAR UNUTULDU
Cumhuriyet Meclisi, “Meclis Başkanı” seçimi nedeniyle krizden krize sürüklenirken, ülkedeki “gerçek” sorunlar göz ardı edildi. Bir yanda enflasyon bir yanda döviz kuru dalgalanmaları bir yanda ise lokomotif sektörler olan turizm ve inşaattaki sıkıntılar ülke ekonomisini fena vuruyor. Türkiye’deki benzer sürecin daha da yüksek dozda KKTC’ye aktarıldığını hatırlatan ekonomi çevreleri, ülke ekonomisinde yavaşlama yanında, işsizliğin de görünür hale geldiği bir enflasyon sürecinde olduğumuza işaret ediyor.
STAGFLASYON KAPIDA
Ekonomi çevreleri, İstatistik Kurumu’nun verilerinin, “yıllık” enflasyonu düşüyor gibi gösterse de her ay %2-3 civarında enflasyon oranı açıklandığını hatırlatıyor. Kurum, Eylül ayı enflasyonunu %2.63 oranında açıklarken, bu veri, “enflasyonun aralıksız rekor artış serisinin 43 aya” çıktığını da gösteriyor. Yüksek enflasyona ek olarak ekonomik durgunluğun sürmesi ve işsizliğin de kapıya dayanması ise “stagflasyon” tehlikesine işaret ediyor.
ÇEŞİT ÇEŞİT ENFLASYON
Türkiye’de ekonomistler, “Enflasyon düşerken ekonominin yavaşlayabileceğini, ancak, hem yüksek enflasyon sürerken hem de ekonominin durağanlaşmasının, baş edilmesi güç bir problem” olduğunu savunuyor. Bu olumsuz gelişmeler KKTC için değerlendirildiği zaman ülkede “skimpflasyon”, “shrinkflasyon” ve “greedflasyon” yaşandığı görülüyor. Bu “enflasyonların” tanımı ise günlük hayatta hepimiz için çok tanıdık:
Şrinkflasyon (Shrinkflation): Herhangi bir ürünün fiyatını artırmadan gramajındaki değişiklikle yapılan gizli zamları açıklamakta kullanılan bir terim. Ürün açısından fiyat seviyesi korunsa da aynı paraya alınan mal azaldığı için aslında daha pahalı hale gelmiş oluyor.
Skimpflasyon (Skimpflation): Şirketlerin sundukları ürün ya da servisin kalitesini düşürdükleri durumu anlatan terim. Özellikle gıda sektöründe ürünün içeriğindeki pahalı maddelerin azaltılarak maliyeti daha düşük maddelerin artırılması skimpflasyonun en fazla görüldüğü örneklerden birisi.
Greedflasyon (Greedflation): İngilizce “açgözlülük” anlamına gelen “greed” ve “enflasyon” kelimelerinin birleşmesiyle oluşturuldu. Bu durum, yüksek enflasyon yaşanan ülkelerde mal ve hizmet fiyatlarının mevcut enflasyon oranının üzerinde artış göstermesini anlatır.
