Ülke ekonomisi içinde kullanılabilecek toplam para miktarını gösteren ‘Para Arzı’ bir yılda %84 oranında arttı.
ARTUN ÇAĞA
EYLÜL’DE 4 MİLYAR ARTTI
KKTC ekonomisinde kullanılabilecek toplam para miktarını gösteren ‘Para Arzı’ (M3), Eylül 2023’te 176 milyar 924 milyon TL düzeyinde saptandı. KKTC Merkez Bankası verilerine göre 2022 yılı sonunda 111,3 milyar TL’yi; Ocak 2023’te 116,4 milyar TL olan para arzı Şubat’ı 115,9 milyar; Mart’ı 121,3 milyar; Nisan’ı 127 milyar; Mayıs’ı ise 132,4 milyar TL ile geçti. M3, Haziran’da aylık %24’lük rekor artışla 163 milyara uçtu. Temmuz’u 174,3 milyarla geçen M3, Ağustos’ta hafif düşüşle 173,8’e indi.
EYLÜL’DE YENİ ZİRVE REKORU
Para arzı, Eylül 2023’te tüm zamanların en yüksek noktasına ulaştı. Geçtiğimiz aylarda sadece Nisan 2022 ile Şubat ve Ağustos 2023’te gerileyen M3, geriye kalan tüm aylarda çok hızlı yükseldi. Ekim 2022’de ilk kez 100 milyar TL barajını geçen M3’ün Haziran 2023’ten önceki en sert yükselişi ise Kasım 2021’de (106,7 milyar) %22.49 oranıyla saptanmıştı. 140 milyar ile 150 milyarı görmeden 160 milyarı aşan M3’teki hızlı yükselişin, TL’nin değer kayıplarıyla ilişkili olduğu söyleniyor.
VADELİ MEVDUATIN PAYI %48’E İNDİ
Merkez Bankası verilerine göre, Eylül 2022’de %53.12 ile para arzının yarısından fazlasını oluşturan “vadeli tasarruf mevduatın” payı Eylül 2023’te %48.71’e inerek (86,1 milyar TL), düşüş sürecini sürdürdü. Mart 2022’ye kadar %56-59 bandında hareket eden vadeli mevduatın M3 içindeki payı, iki aydır %50’nin altında seyrediyor. Buna karşılık, iki yıl önce %8 olan “vadesiz tasarruf mevduatın” payı, Eylül 2023 itibarıyla %15.37’yi (27,1 milyar TL) buldu. Finans çevreleri vadesiz mevduatın bir yıl içinde %141.3; vadeli mevduatın ise %71.9 büyüdüğüne işaret ederek, vatandaşın birikimini her an harcanabilecek pozisyonda tuttuğuna işaret ediyor.
