ARTUN ÇAĞA
Kasım 2022’de 106,7 milyar TL olan para arzı, 192,4 milyar TL’nin üzerine çıktı.
1 AYDA 9,1 MİLYAR ARTTI
KKTC ekonomisinde kullanılabilecek toplam para miktarını gösteren ‘Para Arzı’ (M3), Kasım 2023’te 192 milyar 430 milyon TL düzeyinde saptandı. KKTC Merkez Bankası verilerine göre 2022 yılı sonunda 111,3 milyar TL’yi; Ocak 2023’te 116,4 milyar TL olan para arzı Şubat’ı 115,9 milyar; Mart’ı 121,3 milyar; Nisan’ı 127 milyar; Mayıs’ı ise 132,4 milyar TL ile geçti. M3, Haziran’da aylık %24’lük rekor artışla 163 milyara, Temmuz’da 174,3 milyar uçtu. Ağustos’ta hafif düşüşle 173,8’e inen, M3 Eylül’de 176,9 milyar; Ekim’de de 183,2 milyar TL’ye ulaştı.
YENİ ZİRVE REKORU
Para arzı, Kasım 2023’te tüm zamanların en yüksek noktasına ulaştı. Geçtiğimiz aylarda sadece Nisan 2022 ile Şubat ve Ağustos 2023’te gerileyen M3, geriye kalan tüm aylarda çok hızlı yükseldi. Ekim 2022’de ilk kez 100 milyar TL barajını geçen M3’ün Haziran 2023’ten önceki en sert yükselişi ise Kasım 2021’de (106,7 milyar) %22.49 oranıyla saptanmıştı. Haziran’da 140 ile 150 milyarı görmeden 160 milyarı aşan M3’teki hızlı yükseliş, Kasım’da 190 milyarı buldu. Finans çevrelerine göre, “bir ekonomide para arzının çok yükselmesi, enflasyonun da yükseldiğine işaret ediyor”.
VADELİ MEVDUAT %49’DA
Merkez Bankası verilerine göre, Kasım 2022’de %51.98 ile para arzının yarısından fazlasını oluşturan “vadeli tasarruf mevduatın” payı Kasım 2023’te 94,3 milyar TL ile %49.04 oldu. Vadeli mevduatın payı 6 aylık düşüş sonrasında hafif yükseliş göstermesine rağmen, yine de %50’nin altında kaldı. Mart 2022’ye kadar %56-59 bandında hareket eden vadeli mevduatın M3 içindeki payı, Nisan 2023’te ilk kez %50’nin altına inmişti. Buna karşılık, iki yıl önce %8 olan “vadesiz tasarruf mevduatın” payı, geçtiğimiz Kasım ayında %15.39’u (29,6 milyar TL) buldu. Finans çevreleri vadesiz mevduatın bir yıl içinde %108; vadeli mevduatın ise %70 büyüdüğüne işaret ederek, vatandaşın birikimini her an harcanabilecek pozisyonda tuttuğuna işaret ediyor.
