Geçmişten günümüze salgınlar ve ölüm oranları

GIYNIK ÖZEL – TAHA CAN GÜRLEK

20. yüzyılda baş döndürücü hızla gelişen ulaşım teknolojisi insan türünü dünyanın her bölgesine erişebilir kıldı. Fakat bu fiziksel mobilitenin insan neslinin geleceğine yönelik tehlikelere de kapı araladığı son COVID-19 pandemisiyle kendisini apaçık gösterdi. COVID-19 virüsünün hızlı yayılma kapasitesi, devlet gücü ve teknoloji açısından tarihteki koca imparatorlukları geride bırakan ulus devletleri önlem alamadan yakaladı. Ulaşım altyapısının gelişmesi pandemilerin grafiklerde dik yokuşlarla yükselmesine neden olsa da ticaret kervanı ve gemilerinin modern uçakların yerini aldığı ama hastalık etkeninin bir gizemden ibaret olduğu zamanlarda bulaşıcı hastalıkların sonuçları oldukça dramatik olabiliyordu. 1347 – 1351 yıllarından yaklaşık 200 milyon can alarak Avrupa’da çok ciddi sosyal, ekonomik ve siyasi sonuçlar yaratan Kara Veba Salgını bunun en net örneklerinden.

19. yüzyılda tıp alanında önemli gelişmelerin kaydedilmesiyle veba, çiçek, kolera gibi salgınları önleyici yöntemler gelişti. Fakat 1800’lerin sonlarından itibaren bulaşıcılığıyla pandemiye yol açan etkenler grip virüsü varyantları ve koronovirüsler oldu. Rus gribi olarak da adlandırılan 1889-1890 pandemisinde hastalık ilk kez 1889 Aralık ayında St. Petersburg kentinde kaydedildi. Ocak 1890’da ise ABD’de bu hastalıktan ölümler tepe noktasına ulaşmıştı. Bu salgından sonra bir dünya savaşının içinde yayılan İspanyol Gribi, asker hareketliliği nedeniyle dünya çapında 50 milyona yakın can aldı. Eski salgınların neden oldukları ölüm sayılarına yaklaşmasalar da son 20 yılda Domuz Gribi, MERS ve SARS dünya çapında salgınlar olarak öne çıktılar. COVID-19’un bu ölümcüllük ve yayılma hızıyla devam ettiği takdirde son yıllarda karşılaşılan salgınların hepsini etki açısından geçmesi çok muhtemel gözüküyor.