Halüsinasyonlar, gerçek gibi görünen ancak kişinin kendi zihni tarafından oluşturulduğu için sadece kendisinin duyabileceği, görebileceği, koklayabileceği, dokunabileceği gerçek olmayan duyuların algılanmasıdır. Halüsinasyon beş duyuyu da etkileyebilirler. Bazı akıl hastalıkları, ilaçların yan etkileri, epilepsi, veya alkol kullanım bozukluğu gibi fiziksel ya da psikolojik hastalıklar neden olabilir.
Bu gibi hallerde kişiler genellikle etrafında gerçek bir uyarıcı olmamasına rağmen canlı ya da cansız bir varlığı algılayabilmektedir. Dolayısıyla hastalık seviyesi ilerlemeden halüsinasyon tedavisi görülmesi gerekmektedir. Daha çok ruhsal ve sinirsel rahatsızlık olarak görülen halüsinasyon, kişilerin hayatını negatif yönde etkilerken, çeşitli kaynaklara dayanabilmektedir. Bu durumlar ise; kişini 5 duyu organından herhangi birinin hasar görmesi halinde ortaya çıkabilecek işlevsel bozukluklar ya da migren olabilmektedir.
Halüsinasyon belirtileri, kişinin farkında olmadan ve gerçekte olmamasına rağmen gördüklerine, işittiklerine, hissettiklerine tümüyle inanıyor olması, fikir ve düşüncelerinin devamlı olarak dışarıya aktarıldığını düşünmesi, düşüncelerinin başkaları tarafından biliniyor hissine kapılması, farklı fikirlerin kafasına sokulduğunu sanması gibi durumlardır. Bunun ile beraber gerçekte olmamasına rağmen duyulan, görülen, dokunulan, hissedilen ve tadılan her şey halüsinasyon belirtileri arasında yer alabilmektedir. Herhangi bir dış uyarıcı yokken görülen bu halüsinasyonlar, gerçek bir mekândaymışçasına yaşanabilmekte ve inandırıcı, somut bir niteliğe sahip olmaktadır.
Halüsinasyon sebepleri çeşitlilik göstermektedir. Migren, çocuklarda görülen yüksek ateş, alzeheimer rahatsızlığı ya da diğer bunalımlar, şizofreni, Parkinson hastalığı, epilepsi, beyin tümörü, uyuşturucu ve alkol kullanımı, uykusuzluk, Charles Bonnet sendromu ve diğer rahatsızlıklar halüsinasyon nedenlerindendir. Migren; hastası olan kişilerin aura adı verilen bir tür görsel halüsinasyon yaşamaktadır. Bu gibi halüsinasyonlar çok fazla renkli ve hilal şeklinde görülebilmektedir. Beyin Tümör; beynin hangi noktasında olduğuna bağlı olarak kişide halüsinasyonlara neden olabilmektedir. Charles Bonnet Sendromu; bu sendrom, kişilerde makula dejenerasyonu, katarakt, glokom türünden göz hastalıklarına neden olmaktadır. Bu sendromun ile aşamasında görülen şeyin halüsinasyon olduğu anlaşılmazken, sonradan görülen şeylerin gerçekte olmadığı anlaşılmaktadır. Uyuşturucu ve alkol kullanımı; yüksek dozda uyuşturucu ve alkol alan kişilerin de halüsinasyon görmesi kaçınılmaz olmaktadır. Bunun ile beraber bu gibi bağımlılıkların birden kesilmesi durumunda da halüsinasyonlar görülebilmektedir.
Kişinin halüsinasyon görmesine neden olan bazı rahatsızlıklar, aynı zamanda kişinin gördüğü halüsinasyon türünü de belirler. Bunlar görsel, işitsel, koku, tat alma ve dokunsal olarak 5’e ayrılmaktadır. Halüsinasyon tedavisi için öncelikle kişinin bir nörolog ve psikiyatrist tarafından değerlendirilmesi gereklidir. Kişide ortaya çıkan halüsinasyon türü belirlenir ve bu türe neden olabilecek rahatsızlıklar ya da hastalıklar araştırır. Bunun için hekim tarafından kan testleri, idrar testi, görüntüleme tetkikleri ve beyindeki sıra dışı aktivitelerin görüntülenmesini sağlayan elektroansefalogram (EEG) testi istenebilir. Halüsinasyona neden olan rahatsızlıklar veya hastalıklar saptandıktan sonra vakit kaybetmeden kişinin tedavisine başlanır.Hekim tarafından reçete edilen ilaçların düzenli olarak kullanılması halüsinasyonların azalmasında etkili olacaktır. İlaç kullanımıyla birlikte, kişinin sosyal hayatına devam edebilmesi ve sağlıklı ilişkiler kurabilmesi için bilişsel terapi yöntemi de önerilir.
Bilişsel terapi yöntemi, kişinin duygu ve davranışlarının farkına varmasını sağlayan bir tedavi türüdür.Halüsinasyon tedavisinde altta yatan hastalıkların erken teşhisi, tedavinin olumlu sonuçlanması açısından oldukça önemlidir. Bu nedenle, kişi halüsinasyon gördüğünün farkındaysa ve bu durum bir süredir devam ediyorsa, en kısa sürede vakit kaybetmeden bir nörolog veya psikiyatriste başvurması önerilir. Çoğunlukla ruhsal hastalıklarda kişi halüsinasyonları farketmeyebilir, bu durumda yakınlarının tedaviye yönlendirmesi uygun olandır.
