Artan faizler ve düşen konut değerleri ABD için yeni bir krizin habercisi gibi.
“ZAMAN AYARLI BOMBA”
ABD Merkez Bankası’nın (FED) enflasyonla mücadele kapsamında faiz oranlarını on yıllardır ilk kez bu kadar yüksek seviyelere çıkarması ülkede yeni bir mortgage krizi patlar mı endişelerini beraberinde getirdi. Uzmanlar artan faiz oranları nedeniyle konut satışlarının düşebileceğini ve düşen satışların emlak fiyatlarını olumsuz etkileyebileceğini belirtiyorlar. Bu durumun gelecek iki yıl içerisinde, ABD genelinde yapılması gereken toplam 1,5 trilyon dolarlık konut kredisi ödemeleri düşünüldüğünde adeta bir “zaman ayarlı bomba” olabileceği yorumu yapıyorlar.
20 TRİLYON DOLARLIK PİYASA
ABD’de toplam 20 trilyon dolarlık bir emlak piyasası olduğu varsayılıyor. Bu piyasada el değiştiren konutlardan bir kısmının önümüzdeki iki yıl içerisinde bankalara 1,5 trilyon dolarlık kredi ödemesi bulunuyor. Ekonomi uzmanları ticari konut kredilerinin yüzde 70’inden fazlasının bölgesel ve daha küçük ölçekli finans kurumları tarafından verilmiş olmasının riski daha da arttırdığına dikkat çekiyor.
YATIRIMCILAR İÇİN RİSK
Her ne kadar FED Başkanı Jerome Powell, ABD’de finans ve bankacılık sektörünün güçlü olduğunu dile getirse de mortgage kaynaklı kredilerden kaynaklanan riske FED’in Mayıs ayı Finansal İstikrar Raporu’nda da değinildi. Raporda, konut fiyatlarında yaşanabilecek bir düzeltmenin bankalar ve ticari gayrimenkul borçlarına dair yatırımları ellerinde tutan yatırımcılar için risk oluşturduğuna işaret edildi.
MİLYONLARCA OFİS BOŞ KALDI
Tüketicilerin özellikle kredi yapılandırmasına gitmesi halinde çok daha yüksek faiz oranlarıyla karşı karşıya kalacakları, zayıflayan emlak piyasası nedeniyle konut fiyatları düşerken borç oranının artacağı öngörüleri dile getiriliyor. Emlak piyasası uzmanları, salgın sonrası başlayan evden çalışma döneminin ABD genelinde milyonlarca ofisin boş kalmasına, bunun da fiyatların daha da hızlı düşmesine neden olduğuna dikkat çekiyor.
2007-2008 DÖNEMİNİ AKILLARA GETİRDİ
ABD’de 2007-2008 yıllarında yaşanan mortgage krizinde de düşen ev fiyatları, ev sahiplerinin aldıkları kredileri geri ödeyememesine neden olmaya başlamış ve bu da krizi tetikleyen ana unsurlardan biri olmuştu. Aynı dönemde yatırımlarını mortgage destekli yatırım kaynaklarına yapan çok sayıda finans kuruluşu da iflas etmişti.
