Kahramanmaraş Pazarcık ve Elbistan’da dokuz saat arayla meydana gelen depremler, Türkiye ve Suriye’de büyük bir felakete yol açtı. 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki sarsıntıları 50 bini aşkın can kaybına neden olurken, havadan çekilen fotoğraflar veya uydu görüntüleri şehirlerdeki yıkımın akılalmaz boyutunu ortaya koydu.
Japonya’dan ABD’ye, Çin’den Rusya ve Avrupa Birliği’ne birçok uydu ilk depremin hemen sonrasında bölgeden görüntü almaya başladı, fotoğraflar arka arkaya paylaşıldı.
Neredeyse tamamı yok olan sokaklar ya da mahallelerin açık seçik şekilde görüldüğü uydu fotoğrafları, deprem öncesinde alınan kayıtlarla karşılaştırıldı. Uluslararası medyada ‘Uydu fotoğrafları, Türkiye depremlerinin sebep olduğu şoke edici yıkımı gözler önüne seriyor’, ‘ Türkiye’de depremin geride bıraktığı tahribatın seviyesini gösteren ürkütücü uydu görüntüleri ortaya çıktı’ başlıklarıyla görselleri haberleştirdi.
EN DETAYLI HARİTA
Bilim insanları, Türkiye’nin 700 kilometre üzerinden geçen AB uydusu Sentinel-1A tarafından elde edilen verilerden daha önce eşine rastlanmayan bir harita yayımladı. Söz konusu uyduda, iklim ve ışık şartlarından bağımsız olarak Dünya’nın zeminini ölçebilen aletler bulunuyor. Sentinel-1A, düzenli olarak buradaki fay hatlarının üzerinden uçarak zemindeki en ufak hareketleri tespit ediyor.
Fakat uydunun 6 Şubat’taki depremlerin ardından tespit ettiği hareketler hiç de ufak değildi – aksine dramatikti. Zemin eğildi, kırıldı ve bazı yerlerde yırtıldı. Haritada yer alan kırmızı noktalar uydunun bir önceki uçuşuna göre uyduya yaklaşan yerleri, maviler ise uzaklaşan yerleri gösteriyordu.
Depremlerin yol açtığı yer hareketlerinin uzaydan tespit edilmesiyle çizilen harita, dev enerjileri açığa çıkaran sarsıntıların yeri nasıl hareket ettirdiğini gösteren en detaylı belge oldu.
‘ÖLÇEK KÜÇÜLTME’ TEKNİĞİ KULLANILDI
Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) internet sitesinde ise, ‘Antakya’da karanlık geceler’ başlığıyla meteoroloji uydusu Suomi NPP’deki Görünür Kızılötesi Görüntüleme Radyometre Takımı’ndan (VIIRS) elde edilen ürpertici görüntüyü paylaştı. NASA’nın haritaları, Antakya şehir merkezinin deprem öncesi ve sonrası yaydığı ışık miktarını ortaya koyuyor. 4 Şubat ve 8 Şubat tarihli haritalar, Antakya’nın merkezinin yanı sıra ilçe, mahalle ve köylerin de karanlığa gömüldüğünü gösterdi. Black Marble HD şeklinde üretilen haritalara göre, ışıkları sönen yerlerden bazıları Samandağ, Harbiye, Dursunlu, Günyazı, Ziyaret ve Alazı.
9 Şubat’ta alınan bir diğer görüntüde bazı ışıkların geri döndüğünü kaydeden NASA, bölgenin büyük bölümünde ise karanlığın sürdüğünü aktardı.
Antakya semalarındaki bulutların şehir merkezine daha fazla odaklanılmasını engellediği bilgisini paylaşan NASA, Black Marble HD için uydudan gelen görüntülerin yanı sıra diğer faktörlerin de dikkate alındığını yazdı. NASA’ya göre, ay ışığı, bulutlar, hava kirliliği, uydunun konumu ve mevsimlere göre değişen bitki örtüsü bile gece ışıklarının gökyüzünden görünümüne etki eder. Black Marble ekibindeki bilim insanları, ‘ölçek küçültme’ denilen bir teknik kullanarak haritaları oluşturdu.
Black Marble HD’nin BM aracılığıyla arama kurtarma çalışmaları sırasında kullanıldığını bildiren NASA, özellikle en çok yardıma ihtiyaç duyulan bölgelerin belirlenmesinde söz konusu ürünün yardımcı olduğunu yazdı.
NASA, depremin binlerce binayı yerle bir ettiği Kahramanmaraş ve Adıyaman gibi şehirlerde de benzer görüntülerin ortaya çıktığı notunu düştü.
Halihazırda deprem bölgesini izlemeyi sürdürdüğünü belirten NASA, yeni veriler ve haritaların risk değerlendirmelerine yardımcı olmak için paylaşıldığı bilgisini de verdi.
