Sosyal fobi

Sosyal fobi, sosyal anksiyete (kaygı) bozukluğu veya sosyal fobi bozukluğu olarak da bilinen, kişinin sosyal ortamlarda yani sosyal olduğu durumlarda, ortamda bulunan diğer insanlar tarafından tuhaf, gülünç veya utanç verici bulunmasından kaygı duyması hatta bu durumlardan büyük korku duymasıdır.

Sosyal fobinin topluluk karşısında konuşmak, mevki olarak yüksek birisiyle buluşmak gibi bazı özel durumlarda görülen hafif tipi olduğu gibi hemen her sosyal etkileşimde kendisini gösteren daha ağır formları da bulunur.

Sosyal fobisi olan bireylerden bazıları için market alışverişi, birisine yol tarifi sormak, güvenliğe selam vermek gibi günlük hayatın içindeki etkileşimlerde bile yoğun kaygı durumu yaşanabilir. Kendi kendine geçmeyen kronik seyirli bir rahatsızlıktır sosyal ortamlarda ortaya çıkan çeşitli belirtilerle karakterize sık görülen kaygı bozukluklarından biridir.

Genellikle çocukluk veya ergenlik çağında başlar. Bu bozukluğa sahip kişiler, sosyal durumlarda oldukça gergin veya rahatsız hissetme eğilimindedir. Başkaları tarafından utangaç, sessiz, içe dönük, geri çekilmiş, engellenmiş, mesafeli ve ilgisiz kişiler olarak görülür.

Tam tersi olarak arkadaş edinmek, gruplara dahil olmak ve sosyal etkileşim içeren aktivitelere katılmaktan zevk alırlar; fakat, endişeleri sebebiyle istedikleri pek çok şeyi yapamazlar. Peki sosyal fobi neden olur ?

Sosyal fobi oluşumunda birçok faktör etkilidir. Biyolojik, psikolojik ve çevresel faktörlerin sosyal fobi gelişiminde etkili olduğu araştırmacılar tarafından yapılmış bazı araştırmalar sonucunda belirlenmiştir. Bu faktörlere örnekler:

Genetik yatkınlık (irsiyet): Akrabalarında veya ailesinde sosyal fobili birinin olması kişide sosyal fobi gelişme olasılığını arttırır.

Serotonin dengesizliği veya azlığı: En önemli sosyal fobi nedeni olarak gösterilir.

Serotonin dengesinin bozulduğu durumlarda serotonin bir nörotransmitter olarak işlevini gerçekleştirerek sinir hücreleri arasındaki haberleşmeyi sağlayamaz ve böylece bilgiler beyinde gerektiği gibi iletilemeyerek anksiyeteye neden olabilir  Kişilik özellikleri    Ebeveynlerin çocuklarını katı, fazla duygusal olmayan şekilde fakat kontrolcü, reddedici ve aşırı korumacı olarak yetiştirmesi durumunda çocukların normal gelişim sürecinde öğrenmesi gereken bazı sosyal becerileri öğrenememesi, Ebeveynlerin çocuktan beklentilerinin yüksek olması ve çocuğun beklentiyi karşılayamadığı durumda cezalandırılması, Diğer insanlar ile daha önceden sosyal bir ortamda yaşanan kötü tecrübeler yani zihinsel altyapısı daha önce hazırlanmış olan sosyal fobi (rezil olduğunun düşünülmesi, küçük düşürülmek, dışlanmak, aşağılanmak gibi),  İnsan hayatında önemi bulunan ve kişiye sıkıntı, üzüntü veren bazı olaylar (ölüm, ayrılık gibi). Sosyal fobi belirtileri görülmesi durumunda bir psikiyatrist veya psikoterapiste başvurmak gerekir.

Başvurulan psikiyatrist veya psikoterapist hastanın fizik muayenesine ek olarak hastanın rahatsızlıkları, genel sağlık durumu ve bedensel hastalıkları hakkında bilgi edinir.

Görüşme sonucunda bu belirtilere fiziksel bir rahatsızlığın neden olup olmadığı ortaya çıkar. Fiziksel rahatsızlık bulunmadığı takdirde hasta psikolog veya psikiyatriste yönlendirilir. Sosyal anksiyete bozukluğu ve diğer kaygı bozuklukları bugün başarıyla tedavi edilebilen psikiyatrik rahatsızlıklar arasında bulunur. Yapılan araştırmalar neticesinde sosyal fobi tedavisinde, bilişsel-davranışçı psikoterapinin belirgin şekilde faydalı olduğu ve Terapistin söyledikleri harfiyen uygulanırsa tedavi süreci hızlanır ve başarılı bir sonuç elde edilir.