Süt Sektöründe Alarm Zilleri: “Üretici Ayakta Kalamıyor”

CTP İskele Milletvekili Fide Kürşat, Meclis Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada, üreticilerin bu hafta süt döktüğüne dikkat çekti. Kürşat, bunun sebebini Tarım Bakanı Hüseyin Çavuş’un kontrolsüz ve plansız büyüme hedefi olarak gösterdi.
“Süt sektöründe bir yılda günlük üretimi 400 tondan 600 tona çıkarttık” diyen Bakan’a atıfta bulunan Kürşat, bu verinin sektörü tanımama ile alakalı olduğunu, ama yine de “Pazarlanamayan ürünün değeri yoktur Sayın Bakan” ifadelerini kullandı.
SEZON FARKI VE YANLIŞ PLANLAMA
Kürşat, Bakan Çavuş’un göreve Ağustos ayında başladığını, bunun süt üretiminin mevsimsel olarak en düşük dönemine denk geldiğini hatırlattı. Şimdi ise mayıs ayında, yani üretimin en yoğun olduğu dönemde olunduğuna vurgu yaptı.
Bakan, “Büyümeyi hedefledik, büyüdük ama pazarlayamadıktan sonra bunun anlamı kalmaz” dedi.
ÜRETİCİ NEDEN YATIRIM YAPTI?
Fide Kürşat, üreticilerin iki yıl önce sektör iyi gidiyor diye damızlıklarını bırakıp yatırım yaptığını, ancak bugünkü tabloyu öngöremediklerini belirtti.

AVRUPA İLE KIYAS: EN UCUZ ÇİĞ SÜT KKTC’DE!
Kürşat, çiğ süt fiyatlarını Avrupa ülkeleri ile kıyasladı:
Güney Kıbrıs’ta litre başı 0.66 Euro cent yani 29.33 TL, Polonya’da 0.53 Euro cent yani 23.64 TL, KKTC’de ise kesintiler sonrası üreticinin eline geçen miktar sadece 18.5 TL.
Bu miktarın euro bazında 39-40 cent bile etmediğini söyledi.

DGD DESTEĞİ ERİDİ, ZAMLAR YETERSİZ

Kasım 2023’te çiğ süte verilen Doğrudan Gelir Desteği (DGD) 2.80 TL’ye çıkarılmıştı o günlerde 10 Euro cent olan destek, euro kurunun artışıyla bu desteğin reel değeri 6 euro cent’e geriledi.
Kürşat, Bakan Çavuş’un göreve geldiği günden bu yana çiğ süt taban fiyatına sadece 2.5 TL zam yapıldığını, bu artışın %14.7’ye denk geldiğini ifade etti.

Maliyetler %300 arttı, ülkede yıllık enflasyon enflasyon %60, çiğ süte yaklaşık %15 iyileştirme
Girdi maliyetlerinin ortalama %300 arttığını vurgulayan Fide Kürşat, hükümetin enflasyonu %60 olarak açıkladığını hatırlattı.
“Ocak’ta yapılan 1 TL zam %8.8’dir. Bu, üreticinin maliyetlerde yaşadığı artışla örtüşmüyor” dedi.

SERMAYEYE DEĞİL, ÜRETİCİYE DESTEK VERİLMELİ
Fide Kürşat, serbest piyasanın üreticinin sütü ve eti hariç tüm alanda geçerli olduğunu söyledi.
“Halk uygun fiyata yesin, itiraz yok. Ama üretici kamu görevi yapmıyor” diyerek, maliyetlerin ya sübvanse edilmesi ya da çiğ sütün gerçek değerinden alınması gerektiğini belirtti.

SÜT FAZLASI VE PAZARLAMA KRİZİ
Kürşat, mart ayı başında yaptığı uyarıları hatırlattı ve bugün yaşanan pazarlama krizinin o günlerde öngörüldüğünü dile getirdi.
“Süt fazlalığı var deniyor, pazarlama sistemi iflas etmiş durumda” dedi. Fide Kürşat, süt Borsasında yaşanan mevzuata aykırı uygulamalara dikkat çekti.
Üreticinin her devrede 7 milyon TL zarar ettiğini, Borsa tüzüğüne göre hak ediş almayan imalatçıların süt alamaması gerektiğini, ancak bu kurala uyulmadığını belirtti.

İHRACAT VE NAVLUN DESTEĞİ: DENETİM NEREDE?
İhracat yapan imalatçılara verilen navlun desteğinin topun sezon başı 8 TL’den 25 TL’ye çıkarıldığını belirten Kürşat, “Şimdi 50 TL talebi var” dedi.
İhracata giden süt ile alınan desteklerin uyumlu olup olmadığının denetlenmediğini ifade etti.
Hellim üretiminde kullanılan süt miktarı ile ilgili denetim eksikliği olduğunu belirtti.

ÜRETİCİ SÜTÜNÜ MALİYETİNE BİLE SATAMIYOR
Kürşat, Hayvancılar Birliği’nin sunduğu kota sistemine Bakanlığın henüz yanıt vermediğini söyledi.
Üretici süt dökerken, Bakanlığın temasta bulunmadığını belirtti.
Bu konuda CTP hükümeti döneminde hazırlanan detaylı mevzuatın arşivde bulunduğunu ve değerlendirilebileceğini hatırlattı.

SÜT TOZU İŞLETMESİ: YILLARDIR BEKLENEN YATIRIM
Fide Kürşat, fazla sütün piyasadan çekilerek değerlendirileceği bir süt tozu fabrikasının şart olduğunu ve böyle dönemlerde önemli bir sübap olduğunu söyledi.
“Bu yatırım ihraç ürünü potansiyeli taşır. Peynir altı suyunun da işlenmesiyle protein tozuna dönüşebilir” dedi.

________________________________________
SÜTEK: “MALİ VE İDARİ YAPISI ÇÖKMÜŞ BİÇARE BİR KURUM”
Fide Kürşat, SÜTEK’in mali disiplininin kaybolduğunu, kurumun denetimsiz harcamalarla yıpratıldığını söyledi.
MALİ TABLO KARANLIK: KESİN HESAPLAR İSTENİYOR
Fide Kürşat, SÜTEK’in 187 milyon TL bütçesine rağmen israf ve mali disiplinsizlik içinde olduğunu belirtti.
Bakanlık bütçe görüşmeleri sonrasında, İskemleci’den yenen yemeğin 60 bin TL’lik faturası SÜTEK’e ödetilmeye çalışıldı.
Açıklamasız yemek faturaları, yüz binlerce TL’lik araç servis faturaları gibi harcamaları örnek gösterdi. Araç bakım onarım, akaryakıt, izaz ikram kalemlerinin incelenmesi gerektiğie vurgu yaptı.

YÖNETİM KURULU’NDAN BİLGİ Mİ GİZLENİYOR?

SÜTEK’te iyi niyetli bir yönetim olabilir ama onlardan bilgi gizleme ve rapor sunmama sorunlarının yaşandığını belirten Kürşat, bazı toplama merkezlerinde hiç süt toplanmadığını yatırımların boşa yapıldığını ve boşuna personel ödendiğini söyledi.

ÖDEMELER DÜZENSİZ, SİSTEM BOZULDU
Üretici ödemelerinin artık günü gününe yapılmadığını belirten Fide Kürşat, imalatçılardan alınan ön ödemelerin, Maliyeden ileri devrelerin desteklerinin alınması ve overdraft hesabının artırılması ile yaklaşık 70 milyon gibi ciddi bir mali açık yarattığını dile getirdi. Teminat mektuplarındaki eksikliklerin ise ciddi sorun olduğunu kaydetti.

“SÜTEK NASIL BU HALE GELDİ?”
Kürşat, görevi devraldıklarında SÜTEK’in yatırım yapan, borçsuz, piyasaya güven veren bir kurum olduğunu söyledi.
“Şimdi restoran parasını ödeyemeyen, mali ve idari yönden yönetilemeyen, asli görevlerini dahi yerine getiremeyen, batık bir yapıya doğru sürükleniyor. Buna izin vermeyeceğiz” dedi.