Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’nden alınan bilgiye göre, vücutta sıvı dengesinin ve kan basıncının düzenlenmesinde, asit-baz dengesinin sağlanmasında ve sinir-kas sisteminde uyarıların iletilmesinde tuz (NaCl) büyük önem taşıyor.
Aşırı tuz tüketimi, insan sağlığını olumsuz etkiliyor. Dünyada ölümlerin yarıdan fazlasına bulaşıcı olmayan hastalıklar neden olurken, bunların yüzde 30’unu kalp-damar hastalıkları oluşturuyor. Bu hastalıklar için en önemli değiştirilebilir risk faktörleri ise aşırı tuz tüketimini de kapsayan sağlıksız beslenme, fiziksel aktivite yetersizliği, sigara ve alkol kullanımı olarak gösteriliyor.
Yüksek kan basıncı (hipertansiyon), dünyadaki tüm ölümlerin yüzde 13’ünden sorumlu tutuluyor. Kan basıncı seviyesinin en önemli belirleyicisi de tuz miktarı.
Tuz tüketiminin azaltılması birçok hastalık riskini önlüyor
Günde 2 gramdan fazla yüksek sodyum ya da günde 5 gramdan fazla tuz tüketimi, yüksek kan basıncı, artmış kalp hastalıkları ve inme riskini arttırıyor. Bu nedenle tuz tüketiminin azaltılması gerekiyor.
Tuz tüketiminin azaltılması, kan basıncının düşürülmesi, inme, kalp damar hastalıkları ve böbrek hastalıkları riskinin azaltmasında en etkili yöntemlerden biri. Günde 5 gramdan daha az tuz alımı inme riskini yüzde 23, kalp damar hastalıklarının genel hızını yüzde 17 azaltıyor. Pek çok Avrupa ülkesinde günlük tuz tüketimi 8-11 gram. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) bu miktarı günde 5 gram olarak öneriyor.
Türkiye’de günlük tuz tüketimi önerilen miktarın iki katı
Türkiye’de de yapılan SALTÜRK çalışması, günlük tuz tüketiminin 15 gram olduğunu gösteriyor. 2011 yılından itibaren uygulanan Türkiye Aşırı Tuz Tüketiminin Azaltılması Eylem Planı sayesinde günlük kişi başı tuz tüketimi 10,2 grama düşmesine karşın hala önerilen miktarın 2 katı.
Hayata geçirilen eylem planı sonrasında yapılan değişikler ise şöyle:
“- Türk Gıda Kodeksi Ekmek ve Ekmek Çeşitleri Tebliği (2012) uyarınca ekmekteki tuz oranı yüzde 25 azaltıldı.
– 100 gram ekmekte tuz miktarı 2 gramdan 1,5 grama düşürüldü.
– Pastırmadaki tuz oranı 100 gram kuru malzemede 8,5 gramdan 7 grama düşürüldü.
– Kırmızı biberdeki tuz oranı yüzde 22 azaltıldı. Buna göre, 100 gram biberde tuz miktarı 9 gramdan 7 grama indirildi.
– Domates salçasındaki tuz miktarı yüzde 64 azaltılarak, 100 gram salçada tuz miktarı 14 gramdan 5 grama düşürüldü.
– Zeytindeki tuz oranı yüzde 50 azaltılarak, maksimum düzey yüzde 8 ile sınırlandırıldı.
– Peynirdeki tuz oranı yüzde 35-61 azaltıldı. Farklı peynir türlerine bağlı olarak 100 gram peynirdeki maksimum tuz miktarı 3-7,5 gram olarak belirlendi. Tuz paketlerinin üzerinde ‘Tuzu Azaltın Sağlığınızı Koruyun’ ibaresi zorunlu kılındı.
– Okul kantinlerinde satışa sunulan besinler için tuz miktarına yönelik kriterler geliştirildi.
– Kamu kurumlarının kafeteryalarından ve yemekhanelerinden tuzluklar kaldırıldı.”
