Yugoslav işi

Canlıda da izlemiştik; Muhteşemdi; Goran Bregovic; 1950 doğumlu. Hırvat bir babadan ve Sırp bir anadan doğma uluslarüstü bir sanatçı. Saraybosna’da doğdu ve Boşnak bir hanımefendiyle evlendi. Anlayacağınız orijinal bir beyaz Yugoslav. Doğup büyüdüğü topraklardaki ezgileri bütünleyerek büyüdü. Arkasından da Oscar’lı bir film müzik yapımcısı oldu bizim adam ve nihayetinde de popüler kültürün merkezinde olan bir dünya sanatçısı oluverdi. Arada da Arizona Dream ve Mustafa gibi uzun metrajlı filmlere de müzik yaptı.

Geçmiş zaman Salamis Antik Tiyatro’daki konserine gitmiştik. Selfie melfie darken en nihayetinde de o beyazlara bürünmüş kelebek saçlı adam çıktı sahneye Goran Bregoviç Ekselanslarıydı bu. Onu en son yıllar önce İstanbul Rumeli Açık’ta görmüştük.

Neyse, nerededir bilmem; Besim adında yüksek lisans yaptığımız Boşnak bir millî kayakçı vardı. Göç etmiş ve Türkiye’ye gelmişti. Besim Dostum anlatmıştı; 1990’lara Federal Yönetim’den kopma çabalarının ve siyasal istikrarsızlığın yol açtığı sorunlu döneme girilmişti. Sırbistan’ın sertlik yanlısı başkanı Slobodan Milosevic her yöne saldırmaya başlamıştı.

Ocak 1992’de Bosna-Hersek’te Sırp Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan edilen Sırp milisler, Sırp olmayanlara karşı etnik temizlik politikası başlatmışlar. II’nci Dünya Savaşı’ndan sonraki dönemde Avrupa kıtası üzerinde yapılan bu en kanlı savaş, 1995’te ABD’nin Dayton şehrinde yapılan Dayton Antlaşması’yla sona erdi. Tabiî bu süreçte Sırp asıllı eski NBA basketbolcusu Valde Divac, 1990’da dünya şampiyonluğunu kutladıkları sırada sahaya gelen bir seyircinin elindeki Hırvat bayrağını yırtarak kenara fırlattı ve o güne kadar çok yakın kanka olan oda arkadaşı Drazen Petrovic’le maç sonrası kutlama yerine kavga ettiler. Ve nihayetinde de 1993 yılındaki trafik kazasında Petrovic öldü. Efsaneler bir daha bir araya gelemediler. Divac çok istemesine rağmen Petrovic’in cenazesine de katılamadı.

Diğer tarafta da Sırp-Hırvat savaşının başlamasına neden olan Dinamo Zagreb-Kızılyıldız maçı vardı. Zagreb taraftarlarını döven Sırp polise öfkelenen Hırvat futbolcu Zvonomir Boban’ın ilgili polise tekme atmasıyla başlayan ve sokaklara taşan olaylar nedeniyle o anda iç savaş başlamış oldu. İşte, bir taraftan Goran Bregovic’i, diğer bir taraftan da o dönemi anımsadım o konser alanında. Sporun siyasi boyutu bu olsa gerek. Bregovic ha’bire barış çağrısı yaptı ama bombalar hep patladı. Patlamaya da devam edecek. Maalesef.