Ukrayna Devlet Başkanı Zelensky, Rusya ile savaşı sona erdirmeyi amaçlayan ve ABD ile üzerinde çalışılan yeni bir planın ana hatlarını açıkladı.
Zelensky’nin 20 maddelik planı şöyle:
Egemenliğin Onaylanması: Ukrayna’nın uluslararası tanınmış sınırları içindeki egemenliğinin tüm taraflarca yeniden teyit edilmesi.
Kapsamlı Saldırmazlık Paktı: Ukrayna, Rusya ve Avrupa/NATO arasında, son 30 yılın tüm belirsizliklerini giderecek bir saldırmazlık anlaşması imzalanması.
NATO Madde 5 Benzeri Garantiler: NATO üyeliği gerçekleşene kadar, ABD ve müttefikleri tarafından “NATO 5. Maddesi”ne benzer (karşılıklı yardım esasına dayalı) güçlü güvenlik garantilerinin verilmesi.
Askeri Personel Sınırı: Ukrayna ordusunun personel sayısının, savunma ihtiyaçları gözetilerek 800.000 kişi ile sınırlandırılması.
Ateşkes ve Gözlem: Cephe hattında derhal ateşkes ilanı ve uluslararası gözlemcilerin denetiminde askeri hareketliliğin durdurulması.
Yabancı Güçlerin Çekilmesi: Rus askeri birliklerinin belirlenen bir takvim çerçevesinde Ukrayna topraklarından kademeli olarak çekilmesi.
Silahsızlandırılmış Bölgeler: Çatışmanın dondurulduğu veya hassas bölgelerde uluslararası kontrol altında “Tampon Bölgeler” veya silahsızlandırılmış alanlar oluşturulması.
Zaporijya Nükleer Santrali: Santralin güvenliğinin sağlanması ve burada üretilen enerjinin taraflar arasında adil paylaşımını (örneğin %50-%50) içeren ortak yönetim modeli.
Toprak Bütünlüğü ve “De Facto” Durum: Ukrayna’nın topraklarından vazgeçmemesi, ancak bazı bölgelerin (Kırım, Donbas) hukuki statüsünün gelecekteki diplomatik görüşmelere (belki 20 yıllık bir dondurma süresiyle) bırakılması.
Hava Sahası Güvenliği: Ukrayna üzerinde uçuşa yasak bölgelerin tanımlanması veya ortak hava savunma şemsiyesinin kurulması.
Esir Değişimi: “Hepsi için hepsi” ilkesiyle tüm savaş esirlerinin ve zorla alıkonulan sivillerin iadesi.
Sürgün Edilen Çocukların Dönüşü: Rusya’ya götürülen Ukraynalı çocukların ailelerine iadesi için uluslararası bir mekanizma kurulması.
Yeniden İnşa Fonu: Dondurulan Rus varlıklarının Ukrayna’nın imarı için kullanılmasına yönelik ABD ve AB liderliğinde bir fon oluşturulması.
Ortak Yatırım Mekanizmaları: Rusya ve ABD arasında Ukrayna’nın altyapısı ve enerji kaynaklarını kapsayan ortak yatırım projelerinin hayata geçirilmesi.
Kültürel Tolerans ve Azınlık Hakları: Her iki ülkenin de azınlık hakları ve dini tolerans konusunda AB standartlarına uyum sağlamayı taahhüt etmesi.
Medya ve Eğitim Erişimi: Ukrayna ve Rusya arasında medya ve eğitime eşit erişimi engelleyen ayrımcı uygulamaların kaldırılması.
Nazi İdeolojisinin Reddi: Her türlü radikal ve aşırı sağ ideolojinin, sembolün veya faaliyetin yasaklanması.
Savaş Suçları Mahkemesi: Savaş sırasında işlenen suçların soruşturulması için uluslararası destekli özel bir mekanizmanın kurulması.
Gıda ve Enerji Güvenliği: Ukrayna limanlarından tahıl ihracatının kalıcı olarak güvence altına alınması ve bölgesel enerji hatlarının korunması.
Küresel Barış Konferansı: Anlaşmanın tüm dünya liderleri tarafından tescil edileceği ve yasal bağlayıcılığı olan uluslararası bir zirvenin düzenlenmesi.
Zelensky, bu planın “ilk taslaklar” olduğunu ve özellikle toprak konusundaki bazı maddelerin (Rusya’nın ilhak ettiği yerlerin de facto tanınması gibi) Ukrayna için kabul edilemez kırmızı çizgiler içerdiğini belirterek görüşmelerin devam ettiğini vurguladı.
