ARTUN ÇAĞA
Geçen yıl 6,7 milyarlık açık öngörülürken, açık miktarı 2,8 milyar lira fazla oldu
2024’te hem gelirler hem giderler hem de bütçe açığı ülke tarihinin en yüksek düzeyine çıktı
Genel bütçe gelirleri 75,6 milyar; genel bütçe giderleri ise 85,2 milyar olarak açıklandı
BÜTÇEDEKİ DEVASA DELİK
KKTC Maliyesi 2024 yılını 9 milyar 598 milyon 637 bin TL rekor bütçe açığıyla kapattı. Açıklanan resmi rakamlara göre, 2024 yılında genel bütçe gelirleri 75 milyar 616 milyon lira; genel bütçe giderleri ise 85 milyar 215 milyon lira düzeyinde gerçekleşti. Gelir-gider arasındaki farka, KKTC Merkez Bankası’ndan temin edilen 181,8 milyon liralık avans eklendiği zaman “genel” bütçedeki toplam açık 9 milyar 780 milyon 519 bin TL’ye çıkıyor. 2024 bütçesi 6,7 milyarlık “bütçe açığı” öngörüsüyle geçerken, açık bu öngörüden 2,8 milyar lira fazla oldu. Mecliste kabul edilen 2025 bütçesinde ise “17,6 milyar TL’lik rekor bütçe açığı” öngörülüyor.
YEREL BÜTÇE YETMEDİ
Maliye Bakanlığı’nın açıkladığı 2024 Bütçesi Genel Gelir-Gider Raporu’na göre, geçen yıl yerel bütçe gelirleri 63 milyar 184 milyon lira; yerel bütçe giderleri de 70 milyar 128 milyon lira seviyesinde gerçekleşti. Bu rakamlar yerel bütçedeki açığın 6 milyar 943 milyon lira seviyesinde olduğuna işaret ederken, alınan avansla birlikte, “yerel bütçedeki avans dahil açık 7 milyar 125 milyon liraya” ulaşıyor. Maliye’nin verileri 2024’te hem gelirlerin hem giderlerin hem de açığın ülke tarihinin en yüksek düzeyinde gerçekleştiğini gösteriyor.
GELİRİN 3’TE 2’Sİ VERGİ
Yerel gelirlerin %81.4’ü; genel gelirlerin ise %68’i vergilerden oluştu. 2024 yılında vergilerden sağlanan gelir 51 milyar 426 milyon lira olarak hesaplandı. Her zaman olduğu gibi dolaylı vergilerden sağlanan gelir, doğrudan vergileri geçti. Maliyenin verileri doğrudan vergi gelirini 24,5 milyar; dolaylı vergi gelirini ise 26,8 milyar TL düzeyinde gösteriyor. Vergi dışı gelirlerde fon gelirleri 5,6 milyar; harçlar ise 4,5 milyar TL ile dikkati çekti. 2024 bütçe uygulama sonuçlarına göre, TC Yardım ve Kredileri de geçen yıl 12 milyar 242 milyon lira oldu.
