Bugün 1948 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’ni kabul ettiği gün.
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin (1948) kabulünden bu yana, “bir daha asla” denilmesine rağmen dünya tarihi sistematik, kanlı ve kitlesel insan hakları ihlalleriyle dolu.
İşte 1948’den 2025 yılına kadar yaşanan en ağır ihlallerin kronolojik ve tematik bir özeti:
1. Apartheid Rejimi (Güney Afrika, 1948-1994)
Beyanname ile aynı yıl kurumsallaşan bu rejim, siyahları vatandaşlık haklarından mahrum bıraktı, zorla yerinden etti ve sistematik ırkçılığı devlet politikası haline getirdi.
2. Soğuk Savaş Dönemi ve Devlet Terörü
SSCB (Gulaglar): Stalin döneminde milyonlarca insan çalışma kamplarında öldü veya hapsedildi.
Çin (Kültür Devrimi, 1966-1976): Milyonlarca insan “karşı devrimci” ilan edilerek idam edildi, işkence gördü veya açlıktan öldü.
Kamboçya Soykırımı (1975-1979): Kızıl Kmerler rejimi (Pol Pot), ülke nüfusunun yaklaşık dörtte birini (yaklaşık 2 milyon kişi) “ölüm tarlalarında” katletti.
Latin Amerika Cuntaları (1970’ler-80’ler): Arjantin, Şili ve Brezilya’da askeri darbeler sonrası on binlerce muhalif “kaybedildi” (desaparecidos), uçaklardan okyanusa atıldı veya işkence gördü.
3. Yakın Tarihin Utanç Sayfaları (1980’ler ve 90’lar)
Halepçe Katliamı (1988): Saddam Hüseyin rejimi, Kürt sivil halka karşı kimyasal silah kullanarak binlerce kişiyi öldürdü.
Tiananmen Meydanı (1989): Çin’de demokrasi isteyen öğrenciler tanklarla ezildi.
Ruanda Soykırımı (1994): Sadece 100 gün içinde yaklaşık 800.000 Tutsi ve ılımlı Hutu, palalarla ve silahlarla katledildi. Dünya bu durumu sadece izledi.
Srebrenitsa Soykırımı (1995): Avrupa’nın göbeğinde, BM koruması altındaki bölgede 8.000’den fazla Boşnak erkek ve çocuk Sırp güçlerince katledildi.
4. 21. Yüzyılın Başındaki Krizler
Irak İşgali ve Ebu Gureyb: ABD’nin Irak işgali sırasında yaşanan sivil ölümleri ve hapishanelerdeki sistematik işkence fotoğrafları.
Darfur (Sudan): Hükümet destekli milislerin etnik temizlik harekatı yüz binlerce ölüme yol açtı.
Suriye İç Savaşı (2011-Günümüz): Kimyasal silah kullanımı, varil bombaları, hapishanelerde sistematik işkence ve milyonlarca mülteci.
Myanmar (Arakan) Soykırımı (2017): Rohingya Müslümanlarına yönelik askeri operasyonlar, köylerin yakılması ve kitlesel sürgün.
Uygur Türkleri: Çin’in Sincan bölgesinde milyonlarca Uygur’un “eğitim kampı” adı altındaki toplama kamplarında tutulması ve kültürel asimilasyon.
5. Günümüz (2020-2025)
Gazze (2023-2025): İsrail’in askeri operasyonlarında on binlerce sivilin (özellikle kadın ve çocuk) ölümü, açlığın bir silah olarak kullanılması ve gazetecilerin rekor sayıda öldürülmesi.
Ukrayna Savaşı: Rusya’nın sivil altyapıyı hedef alması, Buça gibi bölgelerde belgelenen infazlar ve çocukların zorla Rusya’ya kaçırılması.
1948 Beyannamesi kağıt üzerinde mükemmel bir metin olsa da, devletlerin “ulusal güvenlik” veya “egemenlik” iddiaları, insan yaşamının kutsallığını çiğnemeye 77 yıldır devam ediyor.
