Bilişsel davranışçı terapi (BDT) kişinin düşünce yapısında, algısında, olayları yorumlayış şeklinde, duygusal tepkilerini ve davranışlarını belirlediği kuramına dayanır. Bu sebeple, terapideki amaç, kişinin olumsuz ve işlevsel olmayan düşüncelerini yeniden şekillendirerek, yerine gerçekçi ve olumlu düşünce biçimleri koymaktır.
Bu şekilde kişinin duygu ve davranışlarının değişmesi sağlanır. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) yaygın kullanılan terapi yöntemlerinden biridir. Bu terapi yöntemi adını Latince kökenli ‘cognoscere’ yani ‘tanımak’ sözcüğünden alır. Bir diğer yaygın kullanılan kısaltılmış adı CBT’dir. CBT kısaltması İngilizce karşılığı olan ‘Cognitive Behavioural Therapy’ sözcüklerinin baş harflerinden oluşur. Bilişsel Davranışçı Terapi’nin amacı, kişinin davranış sürecini analiz edip tanımasını sağlayarak farklı durumlara karşı gelişen düşüncelerini ve tepkilerini kendisine daha yararlı hale getirmesini sağlamaktır. Yaşadığımız duygu durum bozukluklarının ardında sıklıkla sorunlara neden olan durumlar değil, bu durumlara verdiğimiz gereksiz değer yatar.Bilişsel davranışçı terapi 3 aşamadan oluşmaktadır.
Birinci Aşama: Sizi endişelendiren, kaygı veren sorunlarınızın neler olduğunu terapistinizle birlikte belirleyeceksiniz.
İkinci Aşama: Sorunlarınızın neden olduğu duygu ve düşüncelerinizin hangilerinin faydasız olduğunu anlayacaksınız.
Üçüncü Aşama: Terapistinizle çalışmalar yaparak bu sorunların üstesinden geleceksiniz. Bilişsel ve davranışçı terapilerin temel ilkelerinin bir araya gelmesi ile ortaya çıkan bilişsel davranışçı terapinin ilkeleri şöyledir; Duygular ve düşünceler, davranışlar ile bir neden-sonuç ilişkisine bağlıdır ve bu ilişki oldukça karmaşık bir yapıdadır.
Bireylerin öğrenme süreçleri bilişler işlevler kullanılarak gerçekleşmektedir. Davranışsal kuramların bilişsel süreçler ile bir arada kullanılması mümkündür. Davranışlar kuramların bilişsel tedavi yöntemleri ilke bir arada kullanılması, tedavi sürecinin çok daha iyi sonuç vermesini sağlayabilmektedir. Bireyler, çevrelerini olduğu hali ile değil, kendi algıladıkları şekilde, yani bireylerin çevre algısı sonucunda zihinlerinde oluşan tasarıma uygun şekilde tepki veririler.
Bilişsel davranışçı terapi, farklı yaş grupları ve cinsiyetten kişilerin yaşadıkları psikolojik sorunların tedavisinde kullanılmaktadır. Bilişsel davranışçı terapinin tedavi yöntemi olarak kullanıldığı rahatsızlıklar şöyledir; Depresyon, kaygı (Anksiyete) bozukluğu ,panik bozukluk, özgül ve sosyal fobi ,obsesif kompülsif bozukluk, kişilik bozukluğu ,bipolar bozukluk, şizofreni ,travma sonrası stres bozukluğu, davranış bozukluğu (alt ıslatma, kaka yapma, tikler, saldırganlık, tırnak yeme), somataform bozukluklar (somatizasyon bozukluğu, ağrı bozukluğu, hipokondriazis), yeme bozukluğu, uyku bozukluğu, cinsel işlev bozukluğu ,öfke kontrol problemi, hiperaktivite ve dikkat dağınıklığı, alkol ve madde kullanımı, fiziksel bir sorun sonucunda uyum sağlayamama süreci, deprem korkusu Bilişsel davranışçı terapi ile birlikte ilaç tedavisinin birlikte yürümesi mümkündür.
İlaç kullanılması gerektiğini düşündüğü durumda terapistiniz bu durumu size söyleyerek durumun avantajlarını ve dezavantajlarını sizinle tartışacaktır. Birçok durum hiç ilaç kullanmadan tedavi edilebileceği gibi sadece ilaç kullanımıyla geçen sorunlar söz konusu olabilir. Her iki tedavi türünün de etkili olduğu durumlarda tercih danışmaya gelen kişiye bağlıdır. Bazı durumlar genellikle iki tedavinin birlikte kullanımına daha iyi cevap verir.
