Çin’de, teknoloji sektöründeki bir gencin çok fazla çalıştığı için öldüğüne dair iddialar ülkedeki ‘996 kültürü’yle ilgili tartışmaların fitilini ateşledi.
‘996’, ülkede özellikle teknoloji sektöründe altı gün süreyle sabah dokuzdan akşam dokuza kadar çalışılan ‘modeli’ simgeliyor. Çin merkezli e-ticaret devi Alibaba’nın kurucusu Jack Ma, bu modelin savunucularından.
Adı açıklanmayan 25 yaşındaki genç cumartesi öğleden sonra kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti. Genç adamın denetmen olarak çalıştığı video platformu Bilibili, fazla mesai yaptığını, ‘aşırı’ denecek kadar uzun saatler çalıştığını kabul etmedi ancak bundan böyle personelinin sağlığını daha çok gözeteceğini açıkladı.
Çalışanlara şirket yönetimi tarafından yollanan mesajda da beyin kanaması nedeniyle ölen denetmenin fazla çalışmadığı, geçen hafta boyunca saat 09:30-18:30 arasında çalıştığı belirtildi.
Weibo’da tepki yağdı
Şirket, sağlığı tehdit edecek kadar çok çalışıldığı iddialarını reddetse de bu, kamuoyunu ikna etmedi. Çin’in sosyal medya sitesi Weibo’da, genç adamın ölümüyle ilgili etiket oluşturuldu. Yüz milyonlarca mesaj yağdı. ‘Köle gibi çalışma’ düzeni bir kez daha sorgulanırken ülke yönetimi bu soruna göz yummakla suçlandı.
Bir Weibo kullanıcısı, “Ne olursa olsun fazla çalışmayın. Siz olmazsanız çalıştığınız şirkete bir şey olmaz. Ama annenize olur” yazarken bir diğeri, “Bu durumun nedeni hükümetin görmezden gelmesi. Büyük şirketlere çalışanlarını 12 saat çalıştırmak normal geliyor” yazdı.
Bilibili’de çalışan kişilerden de tepkiler geldi. Çoğu Çin yılbaşının kutlandığı geçen hafta fazla mesai yapmaya zorlandıklarını ifade etti. Biri,”Bilibili’de yıllık izinde bile rahat bırakmıyorlar. Fazla çalışınca mesai ödenmiyor” derken bir başkası, “Gece çalışınca bile saat 21:00’den sabah saat 09:00’a kadar çalışıyoruz” paylaşımını yaptı.
İlk açıklamasında çalışanlarının sağlığına dikkat etmelerini, kendilerini iyi hissetmediklerinde yöneticileriyle konuşup rapor alıp dinlenmelerini tavsiye eden, hayatını kaybeden çalışanın ailesine ellerinden gelen desteği vereceklerini, soruşturma sürecinde polisle işbirliği yapacaklarını duyuran Bilibili, yönetiminden tepkiler üzerine bir açıklama daha geldi.
Şirketin üst düzey yöneticilerinin hayatını kaybeden personelin aileisini dinleyerek çalışma koşullarında değişikliğe gideceği, ilk etapta 1000 yeni çalışan alınacağı belirtildi.
Türkiye’de Çin modeli
Türkiye’de de son dönemde gündeme getirilen ‘Çin modeli’nin, TL’nin değersizleşmesiyle iyice düşen işgücü maliyetinin sağladığı ‘avantajlardan’ faydalanarak, ihracat odaklı bir yaklaşımla ekonomiyi toparlayacağı düşünülüyor. Uzmanlarsa, mevcut uygulamaların ekonomide refahı sağlayamayacağı görüşünde.
