Cenevre’de Sürpriz bir model gündemde

Kıbrıs’ta taraflar çözüm için 4 yıl sonra Cenevre’de bir araya geldi. Birleşmiş Milletler öncülüğünde 27-29 Nisan’da Kıbrıslı taraflar ve garantör ülkeler Türkiye, Yunanistan ve İngiltere’nin de katılımıyla düzenlenen 5+1 formatındaki gayri resmi Kıbrıs konulu konferans, gözleri yeniden Cenevre’ye çevirdi.

Edinilen bilgilere göre Cenevre’de Sürpriz bir gelişme yaşanması bekleniyor. Tarafların müzakere modelleri arasında fikir uçurumu olması, Türk tarafının ortaya sürpriz bir orta yol modeli ortaya atacağı söylentilerini beraberinde getirdi.

Türk tarafının ortaya sürpriz bir teklif koyup koymayacağı merakla beklenirken, İngiliz Planı konuşulmaya başlandı.

Rum tarafının da, Türk tarafının ortaya koyacağı şaşırtıcı bir tekliften bahsedeceğini kaydeden haber kaynakları, toprak haritasının gündeme geleceği yorumunda bulunuldu.

‘Federasyon temelinde müzakereler dönemi bitti’ açıklamalarından geri adım atılamayacağı ancak Desantralize Federasyon temelinde görüşme yapılabileceği söylentileri ortaya atıldı.

İngiliz planının gündeme gelmesi de ağırlıklı ihtimal olarak değerlendirilirken, bugün masaya yatırılan çözüm modelleri sonrası asıl yarın görüşmelerin ikinci gününde haraketli dakikalar yaşanacağı öngörülmekte.

İngiliz Planı maddeleri ise şu şekilde;

1-Kıbrıs’ta 1960’tan beri iki toplum vardır ve bugün bulunan iki ayrı egemen toplum (Community States) Kıbrıs Federal Cumhuriyeti’ni oluşturacak. Bunu aynen 1960 anlaşmalarında olduğu gibi yapacaktır. Kurulduktan sonra AB ve BM’nin doğal üyesi sayılacaktır. (Not: Açıkçası community states diye bir kavram ilk kez duyduğum için İngilizce şekliyle bıraktım)

2-Ortak federal devlet, dış politika, ekonomi, güvenlik ve vatandaşlık gibi konularda yetkili olacaktır. 6’ya 3 bakanlar kurulu olacak ve bunun eşit statüde iki eş başkanı olacaktır. Bu kabine üyelerinin atanmasında ya Belçika modeli (her toplum kendi bakanını kendi atar) ya da Kuzey İrlanda modeli (meclisteki siyasi partilerin temsiliyet oranına göre atanır) ile olacaktır.

3-Yasama organı (meclis) 36 temsilciden (24-12) oluşacaktır. Azınlık olan taraf için çeşitli veto mekanizmaları oluşturulacaktır.

4-Planda ‘Community States’ diye adlandırılacak olan devletlerin kendi anlaşma hakları olacaktır. Uluslararası kuruluşlara üye olabilecekler, uluslararası spor mücadelelerine katılma hakkına sahip olacaklardır. (İskoçya, Kuzey İrlanda ve Galler gibi)

5-İki ‘Community States’ de uluslararası ilişkiler ve AB konularındaki kararların merkezi hükümet tarafından alınmasına rıza göstereceklerdir. Eğer oy birliği sağlanamazsa, Kıbrıs uluslararası oylamada ve AB içindeki oylamalarda çekimser kalacaktır. (Aynen 3 yıldır Belçika’ya olduğu gibi)

6-Garantiler konusunda, Türk ordusu anlaşmanın imzalandığı anda çoğu bölgeden çekilecektir. Türkiye bunun ardından tek taraflı müdahale hakkı kararını geri alacaktır. 10 yıl boyunca garantiler devam edecek ve sonunda tüm askerler çekilecektir.

7-Toprak konusunda, Maraş ve Güzelyurt da dahil, Akıncı ile Anastasiadis’in üzerinde mutabık kaldığı yüzde 28.2-yüzde 29.2 aralığında bir alan Rumlara geri iade edilecektir.

8-Taşınmaz Mallar konusunda, duygusal bağ kabul edilecek, malın şu anki sahiplerine de söz hakkı verilecektir. Bu konu iade, tazmin ve takas ile halledilecektir.