Ekonomist Derviş Kemal Deniz Başbakan’ın serbest bölge açıklamalarına yönelik değerlendirme ve eleştirilerde bulundu.
Başbakan Ersan Saner’in KKTC’nin serbest bölge olması ile ilgili söylemlerine yönelik sosyal medya hesabından açıklamalarda bulunan Deniz, “ Son günlerde Sayın Başbakanın KKTC nin serbest bölge olması ile ilgili söyleminin bir devlet politikası ve iyi bir düşünülmüş planın bir parçası olmaktan çok sanki bir kaç kişinin öne sürdürdükleri ve onların görüşleri doğrultusunda ortaya çıkan bir gelişme olduğunu görmekteyim. KKTC’nin hala Mağusa Serbest Liman Bölgesi ile ilgili ciddi sıkıntıları varken tüm ülkenin Serbest Bölgeye dönüştürülmesi fikri çok büyük getirisi olacak bir girişim gibi görünse de aslında çok büyük götürüsü olması ihtimali olan bir girişimdir. Dünyamızda serbest bölgeler ve vergi cennetlerinin daha şeffaf olması ile ilgili ciddi çalışmalar yapılmaktadır. Bu doğrultuda 2019 yılından başlayarak tüm uluslararası teamüllere uygun hareket etmeye çalışan ülkeler “Business Substance” denilen ve Türkçesi “ Yerellik” kavramı olan bir uygulamayı hayata geçirmeye başlamışlardır. Bugün Magusa Serbest Bölgesinde bu uygulama yoktur. Bu da Magusa Serbest Limanı operasyonlarının her an dünya ülkelerinin boykotu ile karşılaşması sorunun da beraberinde getirmektedir. KKTC siyasi olarak dünyada tanınmamış olsa da ticari tanınmışlığı vardır ve bu yolla ülkede ticari işlemler yapılmakta ve dünya ile iş yapılmaktadır. Alınacak her karar ve yapılacak icraat bu işlemleri de tehlikeye sokabilir. Bu nedenle önce ülkede yerellik prensibi serbest limanda uygulanmalı sonra KKTC nin serbest bölgeye dönüşmesi tartışmaya açılmalıdır.
Yerellik denince de bugün Mağusa Serbest Liman Bölgesinde uygulanmayan :
1) Şirketlerin işyeri olması ;
2) Şirketlerin personeli olması;
3) Şirketlerin vergi vermesi
esas 3 kriter vardır.
Bugün serbest limanda faaliyet gösteren şirketler yurt dışına yapacakları ticari faaliyetlerden dolayı vergiye tabi değildirler. Bu durum bu gibi şirketlerin bankalarda hesap açmalarını zora sokmakta ve neticede bu bölge faaliyetlerinden elde edilen gelirler ya yurt dışında finans kurumlarında değerlendirilmekte veya sistem dışı kalmaktadır. Buna dayanarak serbest bölge sisteminde ciddi çalışmalar yapılmalıdır. Türkiye’nin kurumsal yapısı bizdeki serbest bölgeye sıcak bakmaz. Aslında hiçbir ülke kendinden para kaçacak yere sıcak bakmaz. Biz çalışmalarımızı uluslararası uygulamalara dayalı olarak planlamalı ve başta Avrupa Birliği olmak üzere işletmelerimizi uluslararası finansmana açmalıyız. Esas olarak KKTC’nin hedefi Avrupa finans sistemine girmek ve oradan ucuz finansmana erişmek olmalıdır. Bunun için tüm KKTC’nin finasman kurumlarının uluslararası raporlamaya uygun faaliyet raporlarını Avrupa’daki finans birimlerine sunmaları gerekir. Dünya’da farklı ülkelerin zaman zaman vergi cenneti olmak yönündeki girişimlerini görüyoruz. Söz konusu ülkelerde de uluslararası normlara uymayan uygulamalar vardır. Ancak sistem kabul görecek şekilde dizayn edilmekte ve belirli kriterler uygulanmaktadır. KKTC’nin de irade koyup uluslararası normlara uyumlaşması gerekir.” Dedi.
