Performans demek ‘başarım’ demek, ‘icra gücü’ demek. Hâl böyle olunca da tüm şampiyonluklar fiziksel, zihinsel, duygusal ve sosyal sürdürülebilir performansla geliyor. İşte tam da burda ‘kurumsallaşma (sürdürülebilir durum)’ ön plana çıkıyor. Spor bilim çalışan arkadaşlar her daim dillendirir; ‘Performanstaki en belirgin özellik sürekliliktir’. Bu süreklilikteki beceri de sporcunun profesyonelliğiyle ilgilidir.
E burada bir kriter daha var. O da; kapasitedir. Değişen ve de gelişen spor bilimleri sürekli olarak sporcuların fiziksel kapasiteleri üzerine araştırmalar yaparlar ya, işin içerisine artık ‘biyolojik pasaport’u da soktular. Özellikle 2011 yılından itibaren Dünya Anti Dopig Ajansı WADA bu süreçte bir hayli yol aldı. Fiziksel kapasitede yasaklı ilaç kullanımı bu sayede bir nebze de olsa frenlendi.
Ya zihinsel kapasite arttırımı ile ilgili bilimsel çalışmalar ne âlemde? Zihinsel kapasite ancak ‘mentor’ diye adlandırılan özellikle psikoloji eğitimi almış mental antrenörler eşliğinde geliştirilebilinir. İşte, üst düzey olimpik sporcuların tümü de artık en az bir’mentorla çalışmakta! Mentör arkadaşlar önce sporcunun kim olduğu ve spor deyince ne algılandığının farkındalığı üzerine araştırmalar yaptılar. Örneğin Prof. Dr. Turgay Biçer’e göre “Spor; daha güzeli üretme sanatıdır. Rakip düşman değildir. Rakip paydaşındır. Rakibin yoksa zaten sen şampiyon olamazdın ve para kazanamazdın. Rakibine saygı duy! Onu kendinden küçük görme zira ondan daha büyük değilsin” demişti bir sohbette. “İşte, fantezi spor olsa olsa bu kadar güzel anlatılırdı sayın hocam” dedim ben de kendisine.
Neyse, sporcunun başka hangi yönleri incelenmeli? Tabii ki de ‘kullandığı dil, yaşadığı çevre ve de geçmiş kariyeri’ incelenmelidir. Mentor arkadaşlar özellikle de sporcuyu olumsuz yönden etkileyen stres, kaygı, korku ve de başarısızlık durumundaki tüm tutum ve davranışları incelerler ve bu konuyu derhal raporlaştırıp diğer antrenörlerle ve de sporcuyla paylaşırlar. Sonuçta “her ne pahasına olursa olsun kazanmalıyım” felsefesi bir’yana, maçta mağlup olmak yenilmek değildir.
Vazgeçmeden asla ve asla pes etmeyen sporcular kolay kolay yenilmezler. İşte buna da “kazan tavır” derler. Çok çalışmak lâzım, çok!
