Türk Lirası’nın astronomik oranlı değer kayıplarına rağmen KKTC-TC protokolünde dövizin terk edilmesinden söz ediliyor
KUR KORUMALI MEVDUAT KKTC’YE UĞRAMADI… UBP, DP ve YDP’li başkanların ve kurmayların 23 Ocak erken genel seçimlerin arifesinde Ankara’ya yaptıkları ziyaret sonrasında “Kur Korumalı Mevduat Anavatan sayesinde KKTC’ye de gelecek” sözlerinin sadece halka verilen tutulmayacak bir seçim vaadi olduğu ortaya çıktı. “TC-KKTC İktisadi ve Mali İşbirliği Protokolü”nün Resmi Gazete’de açıklanmasıyla “KKM” havada kaldı. “Ekonomiyle ilgili olması” gereken protokol “Kur Korumalı Mevduatı” içermiyor. Bunun yerine Türk Lirası’nın dövizler karşısında yukarı çekilmesinden bahsediliyor ancak, bunun nasıl ve ne şekilde yapılacağı protokolde yer almıyor. Ülkede halen bankalardaki mevduatın yaklaşık %78’i döviz cinsi hesaplardan tutulurken, kullandırılan kredilerin ise yaklaşık %88’i döviz cinsinden verildi.
KKM YOK AMA TL’Yİ UÇURALIM… Protokolde “Milli para olan Türk Lirası’nın ve milli ödeme sistemlerinin kullanılması yaygınlaştırılacak, döviz kullanımı azaltılacak” denirken, ülkede Euro’ya endeksli muhasebe sistemi veya istikrarlı bir para birimine geçişin önü de kapatılıyor. Ancak, Türkiye’de Türk Lirası’nı cazip hale getirmek için KKM uygulamasına gidilirken, Kuzey Kıbrıs halkı için bu düşünülmedi. Ayrıca, KKTC’de TL’nin değerine etki edebilecek ne politik ne de finansal herhangi bir enstrüman bulunmuyor. Başka deyişle, Türkiye’deki politikalardan etkilenen TL’nin değer kayıpları, KKTC’ye daha büyük oranlı yansıyor. Bu gerçekler yaşanırken, “Milli paranın” dövizlerin önüne nasıl geçirileceği ve döviz kullanımının nasıl azaltılacağı, ekonomi ve finans çevrelerinde merak konusu oldu.
4,2 MİLYAR TL İÇİN BİR DİZİ ŞART… Öte yandan, “İktisadi ve Mali İş Birliği Anlaşması” diye anılan protokol toplamda 4 milyar 250 Milyon TL tutarında hibe ve kredi içeriyor. Hibeler toplamı 3,2 milyar TL, krediler toplamı da 1 milyar 50 milyon TL olarak öne çıkıyor. KKTC bütçesinin bu sene en az 4,5 milyar TL açık vermesi ön görülürken, protokolde bütçe açığı ve diğer kamu harcamaları için ayrılan kaynak 1 milyar 50 milyon TL. Cari bütçeye yapılacak katkı 500 milyon TL’de kalıyor. 450 milyon TL ise reform destek ödeneği olarak ön görülüyor, “reform” adıyla protokole giren uygulamalar yapılmadığı takdirde, kaynak akışı da gerçekleşmeyecek. Protokolün sadece 2022 yılını kapsaması da ayrıca dikkat çekici bir başka unsur olarak görülüyor.
