Uzakdoğu’da bataklıklarda çok zor yetişen ve çok değerli bir bambu ağacı var. Adı Moso. Moso dikildikten sonra ilk beş yılda hiç büyümez. Başlangıçta yaklaşık 75 cm’lik bir fidan olarak toprağa dikilen bu ağaç, beş yılık bir süreden sonra sihirli bir el dokunmuş gibi birden bire ‘günde 40-45 cm’ye kadar büyümeye başlar. Nihayet altı hafta içinde yaklaşık 27 metrelik boyuna ulaşır.
Boyu 30 metreyi de geçen Moso ağaçları nadir de olsa bulunur. İşte ilk 5 yılda toprağın altına doğru büyüyen saldığı yüz metrelerce uzunluğundaki kökleri sayesinde tutunduğu toprak görünen zeminden tamamlar ve yılların kaybını dengeleyecek şekilde çok hızlı gelişir.
Moso nasıl ki 30 metreye ulaşan bir büyümeyi ayakta tutabilmek ve devrilmemek için tüm gücünü alt yapıdaki köklerinin gelişimine veriyorsa, kulüpler de akademileri için imkân, sabır ve zaman gerekiyor. Ama her şeyden önemlisi de alt yapıya bütçeden en az yüzde 10’luk bir pay ayırmak gerekiyor.
Ajax, Sporting, Shakhtar Donetsk, Basel gibi kulüplerin hem liglerinde hem de Avrupa’da rekabet gücünü kaybetmezken, bir yandan da oyuncu yetiştirebildiği ve bunları kaynağa çevirebildiği görülüyor.
Dinamo Zagreb ve Standard Liege liglerinde belirli bir standartta kalsa da Avrupa ölçeğinde bir nebze düşük profilli kulüpler, fakat oyuncu yetiştirip satmakta eksikleri yok fazlaları var.
Dinamo Zagreb son 8 sezonda Modric, Eduardo, Corluka, Lovren, Mandzukic, Badelj, Kovacic, Vrsaljko, Jedvaj, Borozovic ve Halilovic gibi futbolcuların satışından yaklaşık 120 Milyon Euro kazanmış. Ajax De Toekomst (Gelecek) ve Barcelona La Masia futbolcu kaynağı için yıllık ortalama 60 Milyon Euro ayırmakta.
Genel bütçe açısından alt yapı fon dilimleri; Sporting’de yüzde 12, Dinamo Zagreb’de yüzde 10, Ajax’ta yüzde 15, Basel’de yüzde 7, Standard Liege’de yüzde 8’lik bir alt yapı fonu var. Bunların yanında sponsorlar da sürekli akademileri besliyor.
Bunlarla birlikte Dünyada sponsorluk harcamaları yılda yaklaşık 25 milyar doları buluyor. Bunun yüzde 65’i spor organizasyonlarına yapılan harcamalardan oluşuyor. Bu futbol akademilerinin tümüne sponsorlar da destek veriyor zira merkezinde ‘çocuk’ var. Türkiye’de durum ne? Beş büyükler dahil genel bütçenin en fazla yüzde 2-3’lük bir payı var. E hâl böyle olunca hem başarısız, hem de batak birçok Süper Lig kulübü bulunuyor, tıpkı yurdumuz kulüpleri gibi. Sonuç mu? Moso konusu önemli. Aksinde akademisi olmayan kulüp yok olmaya mahkum.
