ARTUN ÇAĞA
Ülke ekonomisi içinde kullanılabilecek toplam para miktarını gösteren ‘Para Arzı’ bir yılda %81 oranında arttı.
EKİM’DE 6,3 MİLYAR ARTTI
KKTC ekonomisinde kullanılabilecek toplam para miktarını gösteren ‘Para Arzı’ (M3), Ekim 2023’te 183 milyar 244 milyon TL düzeyine çıktı. Para arzında en büyük paya sahip olan vadeli tasarruf mevduatının payı aylardır azalırken, en hızlı artış vadesiz mevduatlarda. KKTC Merkez Bankası verilerine göre 2022 yılı sonunda 111,3 milyar TL’yi; Ocak 2023’te 116,4 milyar TL olan para arzı Şubat’ı 115,9 milyar; Mart’ı 121,3 milyar; Nisan’ı 127 milyar; Mayıs’ı ise 132,4 milyar TL ile geçti. M3, Haziran’da aylık %24’lük rekor artışla ise 163 milyara uçtu. Temmuz’u 174,3 milyarla geçen M3, Ağustos’ta hafif düşüşle 173,8’e indi, Eylül’de yeniden 176,9 milyara ulaştı.
VADELİ MEVDUAT ERİYOR
Merkez Bankası verilerine göre, Ekim 2021’de %57.21; Ekim 2022’de %52.38 ile para arzının yarısından fazlasını oluşturan “vadeli tasarruf mevduatın” payı Ekim 2023’te %48.60’a inerek (89 milyar TL), düşüş sürecini sürdürdü. Mart 2022’ye kadar %56-59 bandında hareket eden vadeli mevduatın M3 içindeki payı, üç aydır %50’nin altında seyrediyor. Buna karşılık, iki yıl önce %8 olan “vadesiz tasarruf mevduatın” payı, Ekim 2023 itibarıyla %15.76’yı (28.8 milyar TL) buldu. Finans çevreleri vadesiz mevduatın bir yıl içinde %115; vadeli mevduatın ise %68 büyüdüğüne işaret ederek, vatandaşın birikimini her an harcanabilecek pozisyonda tuttuğuna işaret ediyor.
ZİRVE REKORU YENİLENDİ
Para arzı, Ekim 2023’te tüm zamanların en yüksek noktasına ulaştı. Geçtiğimiz aylarda sadece Nisan 2022 ile Şubat ve Ağustos 2023’te gerileyen M3, geriye kalan tüm aylarda çok hızlı yükseldi. Ekim 2022’de ilk kez 100 milyar TL barajını geçen M3’ün Haziran 2023’ten önceki en sert yükselişi ise Kasım 2021’de (106,7 milyar) %22.49 oranıyla saptanmıştı. 140 milyar ile 150 milyarı görmeden 160 milyarı aşan M3’teki hızlı yükselişin, TL’nin değer kayıplarıyla ilişkili olduğu söyleniyor.
