ARTUN ÇAĞA
Dünya Bankası-AB işbirliğiyle düzenlenen etkinlikte “yoksullukla mücadele ve maliye politikaları” konuşuldu. Kıbrıs Türk ekonomisinde maliye ve vergi politikaları ele alındı. Dolaylı vergilerin düşük gelirli hanelerde orantısız bir yük oluşturduğu yoksullaşmayı artırdığı anlatıldı.
MALİYE POLİTİKALARI
Dünya Bankası tarafından yürütülen, “Kıbrıs’ta Ekonomik Yakınlaşmayı ve Entegrasyonu Desteleme Programı” kapsamında hazırlanan “Yoksullukla Mücadele ve Maliye Politikalarının Dağılımsal Etkisi” konulu etkinlikte, mevcut maliye politikalarının “eşitsizlikleri” azaltmada yetersiz kaldığı, “yoksullaşmada” etkili olduğu ortaya konuldu. Etkinlikte, yoksullukla mücadelede kapsamlı ve bütüncül bir yaklaşım benimsenmesi gerektiği vurgulandı. Geçtiğimiz Perşembe günü Lefkoşa Merit Otel’de yapılan ve Avrupa Birliği tarafından finanse edilen etkinliğin açılış konuşmalarını; Dünya Bankası’ndan Annely Madeleen Koudstal ile Avrupa Komisyonu’ndan Jutta Pomoell-Segurola yaptı.
VERGİ ADALETİ ÖNEMLİ
Dünya Bankası Ekonomisti Metin Nebiler ana konuşması olarak “Kıbrıs Türk Ekonomisinde Yaşam Koşulları” başlıklı bir sunum gerçekleştirdi. Nebiler’in, özellikle vergi adaletinin üzerinde durduğu dikkati çekti. Etkinliğin ikinci aşamasında ise etkinliğin adını taşıyan panel vardı. Moderatörlüğünü İzge Arısal’ın yaptığı panelde; Lefkoşa Türk Belediyesi Başkanı Mehmet Harmancı “Sosyal Altyapıda Yönetimlerin Rolü”; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı eski müsteşarı Erçin Tekapınar ise “Sosyal Kapsayıcılık ve İş Gücü Politikaları” başlıklı sunumlar yaptı.
YOKSULLUĞUN ARTIŞI
Nebiler, pandemiyle birlikte ortaya çıkan derin ekonomik daralmanın, ülkedeki yoksulluk oranını artırdığını ve 2021 sonunda %13.9’a yükselttiğini vurguladı. “Reel işgücü gelirleri; emekli maaşları ve diğer özel gelirlerdeki” düşüşlerin yoksulluk seviyelerini artırdığı kaydedilen sunumda, veri eksikliği nedeniyle yoksulluğun günümüzde geldiği noktanın anlaşılamadığı üzerinde duruldu. Ancak, yapılan simülasyonda yoksulluğun azalmış olabileceği belirtilen sunumda; Dünya Bankası uzmanlarının hazırladığı “Kıbrıs Türk Toplumunda Maliye Politikasının Dağılımsal Etkisi” ile “Kıbrıs Türk Ekonomisi için Mutlak Yoksulluk Sınırı Tahmini” başlıklı raporlardan da bahsedildi.
GELİR EŞİTSİZLİĞİ
Kıbrıs Türk ekonomisinde para politikası araçlarının bulunmadığı hatırlatılan sunumda, ekonomiyi yönetmenin temel aracı olan maliye politikasının özel bir öneme sahip olduğu vurgulandı. Vergi adaletsizliğinden de söz edilen sunumda, “dolaylı vergilerin” (KDV vs.) tüketim üzerinden alındığı ve genellikle düşük gelirli haneler üzerinde orantısız bir yük oluşturduğu belirtildi. Sunumda, “Düşük gelirli hanelerin harcanabilir gelirlerinin büyük bir kısmını vergiye ayırdıkları, bunun da gelir eşitsizliğini artırıcı bir etki yarattığı” vurgulanırken, vergi reformuyla dolaysız (doğrudan) vergilerin payının artırılması için vergi reformu önerildi.
