GIYNIK ÖZEL
KKTC Merkez Bankası’nın değerlendirmesine göre, Türk Lirası’nın dövizler karşısındaki değer kaybı, enflasyon olarak geri dönüyor. Özellikle TL’nin değer kaybının doruğa çıktığı Kasım ayında aylık enflasyonun %2.41’e, yıllık enflasyonun ise %16.08’e çıkması, TL’deki kayıpların fiyatları artırdığını daha net gösteriyor.
KKTC Merkez Bankası’nın hazırladığı 2020’nin birinci, ikinci ve üçüncü çeyreklerini kapsayan rapora göre Türk Lirası’nın yabancı para cinslerine karşı değer kaybının tüketici fiyatları genel seviyesine geçişkenliği oldukça yüksek.
Raporda, 2013 yılı Haziran ayından bu yana gerçekleşen Tüketici Fiyat Endeksleri (TÜFE) değişimleri ve TL/Euro yıllık değişimleri incelendiğinde, iki değerin de genel olarak birbirine paralel seyrettiğine işaret edildi.
Rapora göre, 2018 yılı Ağustos ayında Türk Lirası’nda yaşanan ani değer kaybı sonrasında iki gösterge arasındaki fark önceki döneme göre farklılık göstermeye başlamış olsa da, 2019 yılı Ekim ayı ile birlikte eski formasyonuna doğru bir değişim sinyali verdi.
Raporda 2020 değerlendirmesinde ise şu ifadeler kullanıldı:
“Şubat 2020’den sonra önceki yılın aynı dönemine göre Türk Lirası’nda yaşanmaya başlayan değer kaybı ile beraber, iki seri arasındaki farkın tekrar yükseldiği ve özellikle Mart ayından Eylül ayına kadar olan dönemde iki seri arasındaki makasın iyice açıldığı görülmektedir.
Türk Lirası’nda yaşanan değer kayıpları sonrası ortaya çıkan bu değişim Türk Lirası’nın yabancı para cinslerine karşı değer kaybının ülkemizde tüketici fiyatları genel seviyesine geçişkenliğinin yüksek olduğunu da göstermektedir.”
ENFLASYONUN GÖRÜNÜMÜ
Rapora göre, bir önceki aya göre gerçekleşen enflasyon oranları, 2019 yılının Mart, Haziran ve Eylül aylarında sırasıyla %1.33, %1.27 ve %1.88 iken (Ekim %0.42), 2020’nin aynı aylarında sırasıyla %0.47 %1.01 ve %1.68 (Kasım 2020’de %2.41) oldu.
2019 yılı Mart ayında %29.26, Haziran ayında %24.69, ve Eylül ayında %9.47 (Ekim’de %7.31) olan yıllık enflasyon oranı, 2020 yılı Mart ayında %12.87, Haziran ayında %8.36 ve Eylül ayında %11.18 (Kasım’da %16.08) seviyesinde gerçekleşti.
2020 yılı ilk üç çeyrek sonuçlarına bakıldığında, bir önceki yılın Aralık ayına göre değişim oranı Mart ayında %2.8, Haziran ayında %4.38 ve Eylül ayında %10.7 seviyesinde gerçekleştiği de görülüyor.
ENFLASYON KASIM 2020’DE PATLADI
Öte yandan, KKTCMB’nin raporundan sonra açıklanan Ekim 2020 enflasyon rakamlarında TL’nin değer kaybının enflasyon üzerindeki etkisi daha net şekilde ortaya çıktı.
KKTC İstatistik Kurumu’nun yaptığı hesaplamalara göre enflasyon Kasım ayında %2.41 oranında arttı. Enflasyonun geçtiğimiz ay tüm yılın en yüksek rakamına yükselmesinde Türk Lirası’nın dövizler karşısındaki ağır değer kayıpları etkili oldu. TL’nin değer kaybı vatandaşa zam yağmuru olarak yansıdı.
Kurumun web sitesinde yayımladığı Tüketici Fiyatları Endeksi’ndeki (TÜFE) bilgilere göre, Kasım ayında bir önceki aya göre, endekste kapsanan 470 maddenin ortalama fiyatlarında artış meydana geldi. Rakamlar ayrıca, 82 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüşler olduğunu gösteriyor.
