Özel Eğitim Öğretmeni Fikret Güneş, engel gruplarına göre deprem sırasında yapılması gerekenleri sıraladı.
Fikret Güneş’in açıklaması şu şekilde;
Adıyaman ve Hatay depremleri sonucunda iki işitme engelli bireyin enkaz altında sessini duyuramayıp vefat etmelerinden dolayı böyle bir yazı toparlamak istedim.
Her şeyden önce depreme karşı sorumluluk almak devletin görevidir.
İnceleyeceğimiz engel grupları sırası ile;
- Görme Yetersizliği Olan Bireyler
- İşitme Yetersizliği Olan Bireyler
- Bedensel / Fiziksel Engelli Bireyler
- Zihinsel Engelli Bireyler
Deprem anında engelli veya engelsiz her birey o an ne yapacağı bilgisine sahip olmalıdır. Bireyler bu durumun farkında olmalı olamayacak düzeyde yetersizliği olan bireylerin ise çevresindeki kişilerin nasıl yardımcı olacağını bilmesi gerekmektedir.
Deprem anında uygulayabileceğimiz iki yöntem bulunmaktadır bunlar; Çök-Kapan-Tutun yöntemi ve hayat üçgenidir. Dünyada ve ülkemizde Çök-Kapan-Tutun yönteminin uygun bulunduğu ve önerildiği görülmektedir. Çök-Kapan-Tutun yönteminin önerilmesinin temel nedenlerinden biri depremin daha önceden kestirilemeyeceği ve güçlü bir depremde hareket etmeye fırsat bulunamayacağındandır. Çök-Kapan-Tutun yönteminin diğer bir tercih edilme nedeni ise ”fırlayan nesnelerden” bizleri ve korumasıdır.
Hayat Üçgenin tercih edilmemesinin nedeni ise depremin şiddetine göre yıkımın hızlı yaşanması ve deprem öncesinden Hayat Üçgeni oluşturacak yerlerin ön görülememesidir. Hayat Üçgeni oluşturmak için en yakın eşyanın yanında cenin pozisyonu almak gerekmektedir.
Cenin pozisyonu
Hayat üçgeni
Çök-Kapan-Tutun yöntemi
Bu yöntem temel amacı uçan, saçılan, fırlayan cisimlerden korumaktadır. Çök-Kapan-Tutun yönteminde bulunduğumuz yerde kafamızı koruyabilecek bir eşyanın altına ” masa vb.” yerlere çökülür daha sonra bir elimiz ile kafamızı kapatırken diğer elimiz ile altında veya yanında bulunduğumuz nesneye tutunarak kendimizi koruruz.
Görme Yetersizliği Olan Bireyler
Görme yetersizliği olan bireyler deprem sırasında bilmediği bir ortamda ise ve yanında refakatçi yoksa çevresinden yardım almalıdır. Kişi hedef küçülterek kendine yardımcı olacak olan kişiye kolaylık sağlamalı eğer ki yardım edebilecek birisi yok ise kendini koruması etrafında bulunan sert veya ağır bir nesneye Çök-Kapan-Tutun yöntemini uygulamalıdır. Bunun yanı sıra en önemli özelliği olan duyma yeteneğinden yararlanmalıdır. Balkonda ise içeri girmeli, tuvalet banyo gibi fayanslı ortamdaysa başka bir odaya geçmelidir.
İşitme Yetersizliği Olan Bireyler
İşitme yetersizliği olan bireyler deprem öncesinde işitme cihazlarını ve parçalarını kolay alabileceği yerde tutmalıdır. Deprem anında kendini koruyabilmek için çök-kapan-tutun yöntemini uygulamalı veya ezilme ihtimali düşük olan nesnelerin yanına geçmelidir. Afet anında bireyin evde bulunması durumunda evde işitme yetersizliği olan bireyin olduğunu belirten ışıklı levhalar yerleştirilmelidir. Bireyler deprem anında veya sonrasında yanlarında düdük, el feneri gibi nesneler bulundurarak seslerini duyurabilmektedirler.
Bedensel / Fiziksel Engelli Bireyler
Kendini koruyabilecek durumda ve konumda olan bedensel engelli bireyler sarsıntının başlaması ile birlikte çök kapan tutun yöntemini uygulamalı veya cenin pozisyonuna geçmelidir. Tekerlekli sandalyede olan bireyler ise kendini tekerlekli sandalyeden yere atmamalı, tekerlekli sandalyenin frenini devreye sokmalıdırlar. Protez kullanan bireyler ise gece yatarken protezlerini kolay ulaşabileceği yerde bulundurmalıdır. Eğer ki birey yaşam destek ünitelerine bağlı ve hareket edemiyorsa çevresindeki kişilerin yardıma kesinlikle ihtiyaç duyacaktır. En az zararı geçirmiş olması için cihazlar önceden sabitlenmiş ve bireyin bulunduğu konum daha önceden planlanmış olmalıdır.
Zihin Engelli Bireyler
Zihin engelli bireylerin tahliyesi büyük oranda etrafındaki bireylere bağlıdır. Kişilerin yardımı bu engel grubu için çok önemlidir. Kendini korumada güçlük çeken bireyler deprem anında, paniğe kapılmaktadırlar. Tüm olasılıklar göz önünde bulundurularak bireyin aile bireyleri daha önceden tatbikatlar yapmalı ve planlar hazırlamalıdır. Zihin engelli bireyler okulda olmaları durumunda öğrenciler bir zincir halinde el ele tutuşturulmalı ve tahliye edilmelidir. Zihin engelli bireyleri tahliye olurken yan yana değil farklı aralıklarla sıralara koyulmaları önerilmektedir.
Deprem Sonrası Bütün Engel Grupları
- Binalardan hızlı bir şekilde ayrılmalıdır tek başına ayrılamayan bireye yardım edilmeli.
- Acil durum çantası mutlaka yanlarında bulunmalıdır.
- Destek ağlarındaki kişilerle iletişime geçilmelidir.
- Yetkililerin direktiflerine mutlaka uyulmalıdır.
- Koruyucu elbiseler giyilmelidir.
- Kullanılması zorunlu ilaçlar ve önemli kişisel eşyalar yanlarında bulundurulmalıdır.
