TC Merkez Bankası’nın son enflasyon raporunda kiraları düşürecek 5 adım açıklandı.
KİRALARI DÜŞÜRECEK 5 ADIM
1) Kiralık konut arzının planlanarak artırılması
2) Devlet destekli kiralık sosyal konut sistemi
3) Sermaye Piyasası Kurulu’na bağlı şirketlerle kurumsal kiralama
4) Hisseli kiracılık uygulaması
5) Konut sayısına göre kademeli vergilendirme ve boş konut vergisi.
KONUT ARZI
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) son enflasyon raporunda konut kiralarını düşürecek bazı önerilerde bulundu. Öneriler arasında kiralık konut arzının planlanarak artırılması; devlet destekli kiralık sosyal konut sistemi, Sermaye Piyasası Kurulu’na bağlı şirketlerle kurumsal kiralama; hisseli kiracılık uygulaması ve konut sayısına göre kademeli vergilendirme ve boş konut vergisi de var. Türkiye’de artan kiralar yüzde 25’lik üst limitle sınırlandırılmış olsa da tüketici fiyatlarında önemli etkiler oluşturdu. Enflasyon oranının üstünde yenilenen kira kontratlar artış gösterdi. Satılık fiyatları da yüksek bir seviyede.
DEVLET DESTEKLİ KİRALIK
Devlet destekli kiralık sosyal konut sistemi konusunda Hollanda ve İtalya’da bazı modeller var. Devletin ürettiği konutları satmayarak sosyal konut kapsamında ihtiyaç sahiplerine kiraya verebilmesi ve konut piyasasının istikrar sağlanması hedefleniyor.
ÖZEL SEKTÖR DESTEĞİ
Modellerden birinde kiralama amaçlı konut üretim sürecine özel sektörün de dahil edilmesi istendi. Özel sektörün çeşitli desteklerle kiralanabilir gayrimenkuller üretmesi isteniyor. Özel sektör tarafından inşa edilecek binalar, sermaye piyasası aracılığıyla (şirketlerin portföyleri) halka açılabilecek.
HİSSELİ KİRACILIK
Hisseli kiracılık uygulaması, birikimi olan ancak bunun tamamı ile ev alamayan, mevcut durumda kredi çekemeyen kişilerin taşınmazın bir miktarına hissedar olmasıdır. Parasını toparladıkça da daha fazla hisseyi satın alması modeli diyebiliriz. Londra’da ilk defa konut sahibi olacaklar için böyle bir model işletiliyor. ‘Shared ownership’ adı verilen programla önce ilk konutların en az %25’i; daha sonra evin geri kalan hissesi satın alınabiliyor.
KADEMELİ VERGİLENDİRME
Sahibi olunan konut sayısına göre kademeli vergilendirme belli ülkelerde uygulanıyor. Fransa’da emlak vergisinin daha fazla ödenmesine ilişkin bazı örnekler var.
BOŞ KONUT VERGİSİ
Mal sahipleri açısından kiralara sınırlama getirilmişken, binanın boş tutulması istenebilir, buna da ek vergi getirilmeli.
EŞİK ÜCRETE ENDEKSLİ
Tavsiyelerden bir diğeri de uzun vadeli eşik bir ücrete endeksli ve değişken faizli konut kredisi modelinin geliştirilmesine yöneliktir.
