Sudan’daki Cuba Barış Anlaşması Konferansı “hoşgörü ve işbirliği” tavsiyesiyle sona erdi

Sudan’daki yönetim krizini çözmek için yürütülen siyasi süreç kapsamında yapılan Cuba Barış Anlaşması Konferansı, nefret söyleminin reddedilmesi, hoşgörü ve işbirliği değerlerinin desteklenmesini tavsiye eden bildiriyle tamamlandı.

Başkent Hartum’da 4 gün süren konferansın kapanış bildirisinde, Cuba Barış Anlaşması’nda belirtildiği üzere çobanlar ve göçebeler için özel bir komisyon kurulması, yerinden edilmiş kişiler ve mültecilerin asıl bölgelerine gönüllü dönüşleri gibi hususlara dikkat edilmesi yönünde karar alındı.

Nüfus sayımı, savaştan etkilenenlere tazminat ödenmesi, geçiş dönemi adaleti, seçimlere hazırlık ve anayasal bir konferans düzenlenmesi tavsiyesinde bulunulan bildiride, yerinden edilmiş kişiler ve mültecilere tüm medeni ve siyasi hakların eşit vatandaşlık temelinde kullandırılması gerektiği vurgulandı.

Kurulacak hükümete mültecilerin sorunlarını, bu sorunlarla ilgili mekanizmalar oluşturmak ve bunları ekonomik ve kalkınma projelerine entegre etmek de dahil olmak üzere öncelikleri arasına alma çağrısında bulunulan açıklamada, çerçeve anlaşmasına taraf olmayan güçlere siyasi sürecin son aşamasına katılma çağrısı da yapıldı.

2019’dan bu yana istikrarsızlık sürüyor

Sudan’da hayat pahalılığı kaynaklı kitlesel halk protestoları sonucu başlayan Aralık Devrimi (2018) ve ordunun müdahalesi sonucu 11 Nisan 2019’da 30 yıllık Ömer el-Beşir iktidarı sona ermiş, sonrasında kurulan asker-sivil ortak geçici hükümetleri ise derin anlaşmazlıklar nedeniyle kalıcı olmamıştı.

Sudan ordusu, güvenlik ve beka tehdidi gerekçesiyle 25 Ekim 2021’de sivil yönetime el koymuş, olağanüstü hal ilan ederek başbakan dahil onlarca siyasiyi gözaltına almıştı.

Parlamentodan ve başbakandan yoksun ülkede Sudan Avukatları Sendikası, 10 Eylül’de “2022 geçiş anayasası taslağı”nı yayımlamış, BM, AfB ve IGAD’dan oluşan üçlü mekanizma ile ABD, İngiltere, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden oluşan dörtlü mekanizma, asker ile siviller arasındaki çözümde bu taslağı esas almıştı.

Üçlü mekanizma, 10 Kasım’da Sudan’daki krizi çözmek için ordu ile siviller arasında “temel mutabakata” varıldığını duyurmuştu.

5 Aralık 2022’de, siyasi krizin sona erdirilmesi amacıyla askerle “çerçeve anlaşma”yı imzalayan sivil güçler, 8 Ocak’ta, mevcut siyasi sürecin yeni geçiş dönemine zemin hazırlayacak ve tarafları nihai anlaşmaya götürecek son aşamasını başlatmıştı.

Tarafların başlattıkları ikinci aşama sonrasında nihai anlaşmanın imzalanması ve başbakanın belirlenmesinin ardından 2 yıl sürecek yeni geçiş dönemi başlayacak.

Nihai anlaşma; adalet, güvenlik ve askeri reform, barışın sağlanması, eski rejimin izlerini ortadan kaldırma ve Doğu Sudan meselesi olmak üzere 5 temel konuyu kapsıyor.

Güney Sudan’ın başkenti Cuba’da Ekim 2020’de imzalanan Cuba Barış Anlaşması ile silahlı hareketler de siyasi iktidarda pay sahibi olmuştu.