Özgüven eksikliği ve çekingenlik, çocuklarda sıkça rastlanan problemlerden bir tanesidir. Çekingen çocuklar, kendilerini değersiz bulurlar, yeterince sevilmediklerini düşünürler ve herkesten uzak dururlar. Bu yüzden arkadaşlık kurmada zorlanırlar. Dışarıdan bakıldıklarında uslu görünürler. Uyumludurlar ve sorun çıkarmazlar. Fakat bunun sebebi kendilerine güven duymayıp, bulundukları ortamlarda ses çıkaramayışlarından dolayıdır.
Arkadaşları arasında yeterince kendini ifade edemeyen, sosyal ortamlarda çekingen tavırlar sergileyen, oyunlara katılamayan çocuklar belli bir süre sonra izole olmuş şekilde yaşamaya başlarlar. Sınıf ortamında aktif değillerdir. Bir konuyu çok iyi bilseler de, kendilerine güven duymamaları sebebiyle bildiklerini tam olarak ifade edemezler. Bu da derslerinde yeterince başarılı olamamalarına yol açar.Bebeklik döneminden itibaren çocuğun fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarının ne kadarının ne şekilde karşılandığı çok önemli. Çocuğa sağlanan sakin, güvenli ve huzurlu ortamla güven duygusunun ilk temelleri atılıyor. Bu süreçte ihtiyaçları düzenli ve zamanında karşılanmayan bebekler kendini güvensiz hissediyor.
Çocuğa gereğinden fazla korumacı davranmak ve sınırı aşan baskıcı bir tutumda bulunmak da özgüven duygusunu azaltıyor. Özetle, çocukların özgüvenini en çok etkileyen unsur anne ve babalar oluyor.Çocuklarda özgüvenin bebeklik döneminden itibaren gelişmeye başladığını ve hayat boyu gelişen bir kavram olduğunu söylüyor. Özellikle ilk yaş, çocuğun kendisini değerli hissetmesi anlamında en kritik dönem. Çocuklarda özgüven gelişiminde etkili olan pek çok faktör var. Bebeğin güvenle bağlandığı ilk kişiler anne ve babası oluyor, dolayısıyla özgüven gelişiminde en önemli etmen aile.
Aile yakınlarıyla olan ilişkiler, öğretmenler ve arkadaşlardan oluşan sosyal çevreyle birlikte çocuğun özgüvenini geliştiren faktörler genişliyor. Çocuklarda özgüven eksikliği belirtileri neler? Duygularını ve düşüncelerini rahatlıkla ifade edememek, yeni girilen bir ortamda kaygılanmak ve yanında bir yetişkin istemek, sorumluluklardan kaçmak, güvende hissettiği kişilerin yanından ayrılmak istememek, sosyal ortamlardan kaçınmak, arkadaşlık kurmakta zorlanmak, onaylanma ihtiyacı duymak, sürekli sevilmeme, suçluluk ve utanç hissi duymak, karar vermekte güçlük çekmek, ilişkilerine sınır koyamamak.
Çocuğa destek verilmeli, karşılıksız sevildiği hissettirilmelidir. Çocukla konuşulmalı, birlikte zaman geçirilmeli, duygu ve düşüncelerini ifade etmesi sağlanmalıdır. Arkadaş edinmesi sağlanmalı, fakat bu konuda baskı yapılmamalıdır. Çeşitli kurslara, spora ve sosyal aktivitelere katılması için teşvik edilmelidir.Çocuğu önemseyen, ona değer veren ilişki şekli çocuğun özgüvenini arttırır. Çocuğa bir şeyleri hazır verilmesi, yaş seviyesi dolayısıyla yapabilme kapasitesine sahip iken ihtiyaçlarını kendisi yerine sizin karşılamanız özgüven gelişimini olumsuz olarak etkilemektedir.
Özgüven eksikliği neredeyse bütün çocuklarda ortaya çıkması muhtemel bir durumdur, fakat bunun eksikliğe dönüşmesinin önlenmesi ailelerin ve yaşadıkları sosyal çevresinin elindedir. Çocuğun özgüven eksikliği aileler tarafından gözlemlenmeli ve gerektiği yerlerde çocuğa psikolojik destek verilmelidir.
