Göç Kimlik ve Hak Çalışmaları Merkezi (CMIRS) tarafından yapılan bir araştırmada, kısıtlanan özgürlüklerden, demokrasiden, eşitsizlikten şikayetçi olan vatandaş, “başkanlık sistemine” de soğuk bakıyor.
CMIRS’in Mart 2021 tarihli araştırmasında, “çocukların ülkedeki geleceğine ilişkin duyulan kaygının yüksekliği” de dikkat çekiyor.
“Devletin güvenliği gerekçesiyle kişisel hakların kısıtlanması” vatandaş nezdinde kabul görmüyor. Ankete katılanların %66.89’u “devletin güvenliğinin kişisel hakların önünde geldiği” yaklaşımına karşı. Ayrıca, hükümetin “ülkenin sorunlarını çözmek için kanun ve kuralların dışına çıkılması” hoş karşılanmıyor.
CMIRS her 3 ayda bir düzenli olarak gerçekleştirdiği çalışmada Kıbrıslı Türklerin siyasi güven, sosyal güven, bireysel özgüven, mutluluk algısını ölçerken, bu oranların zaman içerisinde birbiriyle ilişkisi yanında, yaşanan gelişmelerden halkın ne şekilde etkilendiğini araştırıyor.
ÜLKEDE KENDİNİ YABANCI HİSSEDENLER
500 kişi ile telefon anketiyle yürütülen araştırmada, “ülkede haklar, adalet ve siyasetin durumu” konusunda ortaya çıkan dikkat çekici veriler şöyle:
* Ankete katılanların %71.13’ü yönetenler tarafından özgürlüğünün kısıtlanmasından korkmadığını belirtirken 28.87% oranında bir kesim ise bundan korktuğunu belirtti.
* Ülkede kendini özgürce ifade edebildiğini belirten katılımcı oranı 66.59 düzeyinde hesaplanırken, %33.41’i ise bunu yapamadığını ortaya koydu.
* Ülkede kendini özgürce ifade edebilme konusunda cinsiyet önemli bir faktör olarak karşımıza çıkıyor. Ankete katılanların %66.59’i ülkede kendini özgürce ifade edebildiğini belirtirken, %33.41’i bunu yapamadığını söyledi.
* Kadınların erkeklere kıyasla daha yoğun bir şekilde kendilerini özgürce ifade edemediklerini belirtmeleri dikkat çekti. Buna göre kadınların %35.38’i erkeklerin ise %30.99’u ülkede kendilerini özgürce ifade edemediği görüşünde.
* Kendini “ikinci sınıf vatandaş” hisseden ile ülkede kendini “yabancı hisseden” katılımcı sayısı 3’te 1 gibi ciddi bir oranda. Ankete katılanların %31.78’i ülkede kendilerini ikinci sınıf vatandaş olarak hissettiğinden dem vururken, %30.24’ü ise ülkede kendini yabancı hissettiğini belirtti.
DEMOKRASİNİN İŞLEYİŞİ SIKINTILI
* Ülkede demokrasinin işleyişi de vatandaşın başka bir sıkıntısı. Katılımcıların %67.31’i ülkede demokrasinin işleyişinden memnun olmadığını beyan etti.
* “Hükümetin kafasına göre hareket ettiği” fikri de halk arasında oldukça yaygın. Katılımcıların %72.98’i hükümetin halkın ihtiyaçları doğrultusunda hareket etmediği düşüncesinde.
* Katılımcıların %83.33’nün “ülkenin sorunlarını çözmek için kanun ve kuralların dışına çıkılmasını kabul edilmez bulması” yüksek oranıyla dikkat çekici bir veri oldu.
* “Devletin güvenliği gerekçesiyle kişisel hakların kısıtlanması” vatandaş nezdinde kabul görmüyor. Ankete katılanların %66.89’u “devletin güvenliğinin kişisel hakların önünde geldiği” cümlesine katılmıyor.
* Çocukların ülkedeki geleceğine ilişkin duyulan kaygının yüksekliği de göz önüne alınması gereken başka bir veri oldu. Katılımcıların %64.9’u “çocuklarının ülkede iyi bir geleceğe sahip olacağını düşünmüyor.”
* Mahkemelere ilişkin görüşler kaygı verici noktada. Ankete katılanların %78.03’ü “mahkemelerde zengin-fakir, torpilli- torpilsiz ayrımı olmaksızın herkesin eşit olduğu görüşüne” katılmıyor. Bu yüksek oran, adalet sistemine güven açısından oldukça düşündürücü bir sonuç olarak dikkat çekiyor.
* Benzer bir şekilde ankete katılanların %56.4’ü ülkede “suçun yapanın yanına kaldığını” düşünürken, katılımcıların %70.72’si “hata yapanın resmi kurum ve devlet memuru olması” durumunda hukuk ve yargının kendilerini korumadığını söylüyor.
* “Devletin kurumları veya yetkilileri arasında hukuk kuralları dışına çıkanlar olduğunu” beyan edenlerin oranı %79.63 ile çok yüksek bir noktada.
BAŞKANLIK SİSTEMİ KABUL GÖRMÜYOR
* “Başkanlık sistemiyle sorunlarımız çözülür” görüşü vatandaş nezdinde kabul edilmeyen bir yaklaşım. Ankete katılan her 100 kişiden 86’sı “Başkanlık sistemine karşı”. Başka bir anlatımla, vatandaşların %85.54’ü ülke sorunlarının başkanlık sistemiyle çözülmeyeceğini düşünüyor.
* Araştırmada, siyasi partilerin de üzerinde çok kafa yorması gereken bulgular var. Ankete katılanların %80.64’ü mevcut siyasi partilerin halkın ihtiyaçlarına cevap vermediğini belirtiyor.
* Buna karşılık katılımcıların %70.83’ü yeni bir siyasi partiye ihtiyaç olmadığı fikrinde. Bu da aslında siyasete ve siyasi partilere inancın ne derece düşük olduğunun bir göstergesi olarak algılanabilir. Ülkedeki mevcut siyasi partileri yeterli görmeyen katılımcılar, yeni bir partinin de yeni bir siyasi sitemin de çözüm olamayacağını düşünmektedir ki bu oldukça düşündürücü bir sonuçtur.
